Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar adlı romanında mekân ve beden ilişkisi

Authors : Dilek MENTEŞE KIRYAMAN

Pages : 1187-1197

Doi:10.29000/rumelide.1283496

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2023-04-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Oğuz Atay’ın 1972 yılında kaleme aldığı Tutunamayanlar adlı romanı Türk aydınının kimlik arayışını ve bu arayışın toplum ile etkileşimini anlatır. Atay’ın eserinde 1960’lı yılların başında orta sınıfın, gelenek ile çağdaşlaşma arasında sıkışmışlığının ruh hali öyküleştirilir. Romanın ana karakteri Turgut Özben ve onun arkadaşı Selim Işık Türk aydınları olarak gelenek ile modernite arasında sıkışıp kaldıkları için topluma, kendilerine ve yaşadıkları döneme yabancılaşmışlardır. Metinde Turgut ve Selim’in “tutunamayan” olarak tanımlanması onların toplumdan soyutlanmalarını vurgulamaktadır. Bu karakterlerin topluma ve dış dünyaya yabancılaşmaları toplum-birey çatışmasına dikkat çekmektedir. Atay’ın eserinin İstanbul ve çoğunlukla Ankara’da geçiyor olmasıyla birlikte karakterlerini büyük şehirlerdeki yaşam alanlarına yerleştirmesi bireyin yabancılaşmasını farklı mekânlar üzerinden izlememize zemin hazırlar. Ayrıca, Turgut ve Selim’in mekânlarda kurguladıkları “oyunlar” hayata karşı tahammüllerini arttırma isteklerini ve dış dünyaya ne derecede yabancılaşmış olduklarını gösterirken aynı zamanda dış dünyadan, toplumdan ve aslında bedenlerinin hapsedildikleri “mekânlardan” kaçma isteklerini de gösterir. Bu çalışma romandaki mekân-birey ilişkisine odaklanarak mekânın, topluma yabancılaşmış karakterler ve bedenler üzerindeki etkisini irdelemektedir. Romanda modern toplumdaki mekânların bedenleri hapsetmesi, sınırlandırması ve karakterlerin hareket alanlarını kısıtlaması bireylerin kendilerini gerçekleştirememeleri üzerinde oldukça etkilidir. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı Tutunamayanlar’daki ana karakterlerin, özellikle Turgut’un ve Selim’in, bedenlerinin mekânlara hapsedilmeleri ile toplum-birey ilişkisi üzerindeki karmaşık etkilerini ve onların mekân ile olan etkileşimlerini irdelemektir.
Keywords : Oğuz Atay, Tutunamayanlar, Mekân, Beden, Birey