Düşman kavramının Türkiye Türkçesi atasözleri örnekleminde çözümlenmesi

Authors : Esra TARHAN

Pages : 38-47

Doi:10.29000/rumelide.1316124

View : 21 | Download : 103

Publication Date : 2023-06-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Atasözleri, Türk kültürü içerisinde uzun bir zaman dilimi sonucunda edinilen bilgiler ışığında oluşmuş halk edebiyatı ürünleridir. Halkın edindiği tecrübeler atasözlerinin oluşum sürecinde doğrudan rol oynamaktadır. Yaşanılan olayların sonuçlarından elde edilen deneyimlere göre atasözleri meydana gelmiş ve kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze kadar ulaşmıştır. Atasözlerinin temel düşüncesi kendilerinden sonra gelen nesle çeşitli konularda öğütler vermek ve yol gösterici olmaktır. Böylece neslin devamını sağlayacak olan bireyler, atalarının deneyimlerini yansıtan atasözlerinin ışığında bir yaşam sürmektedirler. Atasözleri Türk halk felsefesinin en önemli yapı taşlarından birini meydana getirmektedir. Çünkü atasözleri Türk halkının atalarının duygu ve düşünce dünyasını yansıtmaktadır. Türk insanının yaşantısına dair çeşitli konulardaki birikimleri üzerinde düşünüp fikirler ortaya koymuş ve bu fikirlerini atasözleri vasıtasıyla kalıcı hale getirmiştir.Atasözlerinin hemen hemen her konuda örneklerinin olduğu görülmüştür. Bu çalışmanın konusunu ise Türkiye Türkçesindeki atasözlerinde yer alan düşman kavramı oluşturmuştur. Düşman ve düşmanlıkla ilgili atasözlerinin sayı bakımından fazlalığı dikkat çektiğinden bu çalışmanın yapılabileceği düşünülmüştür. Çalışmada düşman algısı, atasözlerindeki düşman kavramının özelikleri esas alınarak düşmanlıkla ilgili atasözlerinin tasnif edilmesi ve çözümlenmesi amaçlanmıştır. İçerisinde düşman kelimesinin doğrudan yer aldığı kırk üç adet atasözü tespit edilmiş ve söz konusu atasözleri içeriklerine göre tasnif edilmiştir. Ömer Asım Aksoy’un “Atasözleri Deyimler Sözlüğü I Atasözleri Sözlüğü”, Metin Yurtbaşı’nın “Sınıflandırılmış Atasözleri Sözlüğü” ve Prof. Dr. Özkul Çobanoğlu’nun “Türk Dünyası Atasözleri Sözlüğü”nde Türkiye Türkçesine ait atasözleri incelenmiş ve çalışmada yer alan atasözleri için bu üç kaynak esas alınmıştır. Düşman kelimesinin içerisinde bulunduğu atasözleri bu çalışmanın kapsamını oluşturmuştur. Çalışma kapsamında belirlenen atasözlerinin içerik analizi gerçekleştirilmiştir.
Keywords : Kültür, halk bilgisi, halk edebiyatı, atasözü, düşman kavramı