Yenişehir Kentinin sosyal hayat ve eğlence kültürünü bir şehrengiz metni üzerinden okumak

Authors : Aslı Aytaç

Pages : 583-597

Doi:10.29000/rumelide.1369537

View : 68 | Download : 91

Publication Date : 2023-10-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Kültürel birer belge olarak değerlendirilebilecek şehrengiz metinleri, ün yapmış çarşı esnafını kayıt altına almasının yanı sıra ait olduğu dönemin yaşayışı, doğal güzellik ve mimarî özellikleri hakkında da ilk elden bilgiler sunmaktadır. Bu metinler, sosyo-kültürel yapıya ışık tutması ve halkın konuşma diline ait özellikleri içermesi bakımından da önemli bir yere sahiptir. XVIII. yüzyıl divan şairlerinden Vahîd-i Mahtûmî’nin Lâlezâr (Yenişehr-i Fenâr) adlı şehrengizi, bugün Yunanistan topraklarında olan Yenişehir (Larissa) kenti hakkında kaleme alınmıştır. Mesnevî nazım şeklinde yazılan eser toplam 524 beyit içermektedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun renkli ve ihtişamlı Lâle Devri döneminde kaleme alınan Yenişehir şehrengizi, içerisinde çarşı esnafından yer verdiği isimler ve özelliklerinin yanında, dönemde Yenişehir’in sosyo-kültürel yapısını ve günlük halk yaşantısını göstermesi bakımından da dikkate değer bir eserdir. Lâlezâr vasıtasıyla, halkın eğlenmek ve güzel vakit geçirmek adına şehrin belli bölgelerinden yararlanarak meydana getirdiği türlü günlük aktiviteler, halkın doğadan faydalanma şekli ve sosyal hayat anlayışları canlı tablolarla gözler önüne serilmektedir. Amacımız, XVIII. yüzyılda yazılmış bir şehrengiz metninden elde edilen verilerle, dönemin gündelik sosyal yaşayışı ve eğlence kültürü hakkında bilgi sahibi olmaktır. Şehrin sosyal merkezlerinin özellikleri ve buralarda gerçekleştirilen etkinliklerin incelenmesiyle, dönemin Osmanlı toprağı olan bir kentinde sosyal hayat aktiviteleri ile güzel vakit geçirme ve eğlenme biçimleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords : Vahîd Mahtûmî, şehrengiz, sosyal hayat, eğlence kültürü, Lâlezâr