Abdülhak Hâmid’in Finten adlı oyununda kötü kadın tipi ve felsefi huzursuzluk

Authors : Refika Altikulaç Demirdağ

Pages : 390-400

Doi:10.29000/rumelide.1379174

View : 251 | Download : 500

Publication Date : 2023-10-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Abdülhak Hâmid Tarhan Tanzimat ikinci dönem önemli yazarlarından biri olup oynanması için değil okunması için yazdığını söylediği tiyatro eserlerinde resmettiği kadın kahramanlar ve kadınlar hakkında ortaya attığı fikirler ışığında "feminist” bir yazar olarak betimlenmiştir. Hâmid’in çeşitli elçiliklerde görev yapmış olması, çeşitli milletlerden kadınları tanımasını sağlamış ve zaman zaman gerçek kadınlardan ilham alarak kahramanlarını şekillendirmiştir. İngiltere’de tanıdığı bir kadından ilham alarak yazdığı söylenilen Finten adlı oyununda Tanzimat Edebiyatının iyi ve kötü kadın tiplerini kullanmayı tercih ettiği görülebilirse de bu kadın karakter, dönemin kötü kadın tipi kalıplarının ötesinde özellikler sergiler. Özellikle felsefi konuları dile getirişi Hâmid’in metafizik konulara yaklaşımının izlerini taşır. Finten’in karşıtı rolünü üstlenen Bılanş, yüzeysel özelliklerle resmedildiği için Tanzimat Döneminin iyi kadın tiplerinden biri olarak öne çıkar. Oysa Finten, düşünceleri, meseleleri kavrayışı ve kavgalarıyla bir karakter derinliğine sahiptir. Finten’in, varlık-yokluk, ölüm-ahiret gibi meseleleri oyun içinde sıkça tartıştığı, psikolojik huzursuzluğunun temelinde bu felsefi karmaşanın olduğu görülmektedir. Hâmid’in "mezar” fikrinin ve tezatlarının Finten’i ve onun hırçın, öfkeli tabiatını şekillendirdiği söylenebilir. Şair, Tanzimat Dönemi yazarlarının sadece cinsi ihtirasları olan ahlaksız kötü kadın tipinin ötesinde bir kadın tipi tercih ederek felsefi huzursuzluğu olan bir karakter yaratmayı tercih etmiştir. Bütün bunların yanı sıra bu çalışmada, Hâmid’in kendi şairane felsefi huzursuzluğunu bir oranda Finten’e yansıttığı iddia edilmektedir.
Keywords : Abdülhak Hâmid, Finten, ölüm, mezar, huzursuzluk