Edebiyat-araba ilişkisine dair kavramsal bir çerçeve

Authors : Şaziye Durukan

Pages : 495-513

Doi:10.29000/rumelide.1406051

View : 70 | Download : 117

Publication Date : 2023-12-21

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsan hayatında taşıma ve nakliye aracı olarak araba büyük bir öneme sahiptir. Arabanın taşıdığı bu önemi daha iyi kavrayabilmek için arabanın insan hayatındaki var oluş sürecini çok iyi takip etmek ve kavramak gerekir. Tekerleğin icadına kadar bir ulaşım ve nakliye aracı olarak kullanılan hayvanlar başta olmak üzere söz konusu icattan sonraki süreçte arabanın nasıl bir gelişim gösterdiği önemlidir. Bu bağlamda çalışmamızda at, eşek, deve, bisiklet, motosiklet, otomobil, sandal, kayık, vapur, tren, tramvay, uçak vs. eşya veya insan taşımak için kullanılan bütün vasıtalar araba adı altında ele alınmış, tarihî ve edebî incelemeler bu arabalar çerçevesinde yapılmıştır. "Araba”nın kavramsal olarak incelendiği, tarihî gelişiminin ve edebi eserlerde kazandığı anlamların belirlenmeye çalışıldığı bu çalışmada nitel veri toplama yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada arabanın tarihi gelişimi Cumhuriyet dönemine kadar ele alınmış, edebî eserlerdeki kullanımı ise sözlü edebiyat döneminden başlanarak Tanzimat dönemi eserlerindeki kullanımıyla sınırlandırılmıştır. Arabanın sözlü dönemden itibaren taşıma ve nakliye aracı olmasının yanı sıra metaforik, sembolik anlamlar kazandığı, statü ve sosyo-ekonomik gösterge olarak algılandığı ve özellikle de Araba Sevdası ile birlikte araba ile sahibi arasında kimlik-benlik-araba bütünleşmesine varacak bir ilişkinin ortaya çıktığı tespit edilmiştir.
Keywords : Kavram, araba, sosyal hayat, edebiyat, metin incelemesi