Tehlikeli Oyunlar’da Oyun Kavramının Psikanalitik Yaklaşımla İncelenmesi

Authors : Fatma Serbes, Didem Ardalı Büyükarman

Pages : 522-534

Doi:10.29000/rumelide.1439679

View : 112 | Download : 273

Publication Date : 2024-02-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede Oğuz Atay’ın Tehlikeli Oyunlar (1973) anlatısında oyun kavramı psikanalitik bakış açısıyla incelenmiştir. Anlatının ana karakteri Hikmet Benol ve Hikmet’in psikolojik oyunları, oyun, oyun kurma/yazma ediminin incelenmesinde Eric Berne’in 1960’larda ortaya koyduğu Transaksiyonel Analiz kuramı ve Stephan Karpman’ın Drama Üçgeni kuramından yararlanılmıştır. Hikmet karakterinin kişiler arası ilişkilerinde ve metnin kurgusunda oyunun işlevi açıklanmıştır. İnsan psikolojisini bireyin sosyal ilişkileri ve kişiler arası etkileşimiyle açıklayan Transaksiyonel Analiz kuramının ego durumları, temas iletisi, psikolojik oyun kavramları ve Stephan Karpman’ın Transaksiyonel Analiz’de ortaya koyduğu drama üçgeni teorisi bağlamında Hikmet Benol’un sosyal ilişkileri incelenmiştir. Tehlikeli Oyunlar; küçük burjuva hayatından bir gecekonduya/üç katlı ahşap bir eve yerleşen Hikmet Benol’un kendi iç dünyasına çekilip gerçek kendiliğini arayış ve hesaplaşma sürecinin hikâyesidir. Metinde süreğen bir neyin gerçek neyin düş olduğunun belirsizliğiyle birlikte Hikmet’in kurduğu oyunlarla bir hesaplaşma-yaratma ediminin eş zamanlı işlendiği bir anlatım vardır. Hikmet dış dünyada kendisine dayatılan oyunlarda başarısız olmuş ve kendi dünyasında kendi oyununu kurmaya yönelmiştir. Oyun, hem bir yazma/yaratma edimi olarak narsist bir yatırım nesnesi hem de kurmacanın inşa edildiği yapı olarak yer alır. Oyun ve yazma edimi metinde farklı temsiller gösterir. Hikmet’in varoluş mücadelesinin, kurban rolünü sürdürüşüne rağmen dirimselliğinin, kendisiyle hesaplaşmasının, hayatı savunma biçiminin, narsist yatırımının temsili olarak yer alır.
Keywords : oyun, transaksiyonel analiz, ego durumu, psikolojik oyun, drama üçgeni