Türkçe ve Japoncada mutluluk ve üzüntünün tarifi ve derecelendirilmesi için kullanılan ifadelerin ardındaki bilişsel süreçlerin analizi: Türkçede “kadar – gibi” ve Japoncada “hodo – yōni” ilgeçleri ile oluşan eşdizimler

Authors : Gonca Varoğlu

Pages : 993-1008

Doi:10.29000/rumelide.1469461

View : 38 | Download : 26

Publication Date : 2024-04-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Duygular, insanların içsel durumlarının bir yansımasıdır; dil ise duyguların ifadesi için güçlü bir araçtır. Bu çalışmada, Türkçe ve Japoncada mutluluk ve üzüntünün tarifi ve derecelendirilmesi için kullanılan ifadelerin ardındaki bilişsel süreçlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, Türkçede “kadar ve gibi”, Japoncada “hodo ほど ve yōni ように” ilgeçleri ile birliktelik oluşturan mutluluk ve üzüntü ifadeleriyle sınırlandırılmıştır. Duygu ifadelerinin tespiti için Türkçe Ulusal Derlemi (TUD), Japonca Derlem Sözlüğü ve Hyōgen Info adlı internet sitesi kullanılmıştır. Yapılan taramada Türkçede “… kadar - … gibi mutlu / mutlu olmak” ve Japoncada “… hodo ほど - … yōni ように ureshii 嬉しい / yorokobu 喜ぶ” şeklinde eşdizim oluşturan 53 Türkçe ifade ve 25 Japonca ifade ile Türkçede “… kadar - … gibi üzgün / üzgün olmak” ve Japoncada “… hodo ほど - … yōni ように kanashii 悲しい / kanashimu 悲しむ” şeklinde eşdizim oluşturan 11 Türkçe ifade ve 11 Japonca ifade tespit edilmiştir. Bu ifadeler içerisinde sadece Türkçe “çocuk / çocuklar gibi mutlu / mutlu olmak” ile Japonca “kodomo no yōni 子供のように ureshii 嬉しい / yorokobu 喜ぶ” arasında benzerlik saptanmıştır. Bu çalışmada ele alınan toplam 100 ifadenin bilişsel süreçler açısından analizi sonucunda, mutluluk ve üzüntü ifade eden Türkçe eşdizimlerde çoğunlukla karşılaştırma bilişsel sürecinin, Japonca eşdizimlerde ise çoğunlukla ilişkilendirme bilişsel sürecinin dile yansıdığı anlaşılmıştır.
Keywords : mutluluk, üzüntü, kadar gibi, hodo yōni, bilişsel süreçler