İslâmiyet’ten Önce ve Sonra Kırgızlar’da İnanç Esasları

Authors : Faruk Gün, Busalikha Uraim Kyzy

Pages : 187-208

Doi:10.71083/rusuhder.1575518

View : 251 | Download : 269

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kırgızların tarih boyunca yaşadığı dini dönüşümler, Türklerin zengin dinî mirasının öğrenebilmesi için önem arz etmektedir. Kırgızlar, İslâm öncesi dönemde Tengricilik, Şamanizm, Totemizm ve Zerdüştlük gibi inançların etkisi altında kalmış, bu sistemlerde doğa güçleri ve ruhani bağları inançlarının temelini oluşturmuştur. Gök Tanrı inancı, Kırgızlar arasında en yaygın dinî inanış olmuştur. Tek Tanrı\\\'ya inanma ve doğaya saygı temelinde şekillenen bu inanç, İslâm\\\'ın tevhid anlayışıyla önemli paralelliklerle göstermiştir. Bu benzerlik, Kırgızların İslâm\\\'ı benimsemesini kolaylaştıran temel faktörlerden biri olmuştur. İslâmiyet\\\'in Kırgızların arasında yayılması, yalnızca dinî bir değişim değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel yapıda köklü dönüşümlere yol açmıştır. Eski inançların, İslâm\\\'ın öğretileriyle harmanlanarak yeni bir dinî ve kültürel oluşum oluşturulmuş, Kırgızların toplumsal kimlikleri yeniden şekillenmiştir. Bununla birlikte Kırgızların dinî hayatlarını değerlendirirken farklı boylarının ve coğrafi koşulların göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Kırgızların yeterince İslâmi bilgiye ulaşamamaları ve geleneklerini bilen yeterli sayıda dinî rehberin olmaması nedeniyle, örf, adet ve destanlar Kırgızların siyasi, sosyal ve dinî hayatlarını şekillendirmede daha etkili olmuşlardır. Günümüzde dahi eski Türk inançlarının izleri Kırgızlar arasında yaşamaya devam etmekte İslâm ile harmanlanan bu unsurlar kültürel bir sürekliliğin sembolü olarak varlıklarını sürdürmektedirler. Bu çalışma, Kırgızların dinî mirasını ve İslâm’la olan ilişkilerini geleneksel ve kültürel bir perspektifle ele almaktadır. Türklerin İslâm öncesi dinî inanışları ve İslâmiyet\\\'in bu yapıyı nasıl dönüştürdüğü, sadece akademik değil, aynı zamanda kimlik ve kültür inşası açısından da önem arz etmektedir. Araştırma, okuyuculara Kırgızların zengin dinî ve kültürel mirasını tanıtmayı, eski inançlar ile İslâm arasındaki geçiş sürecini araştırmayı amaçlamaktadır. Konunun bu minvalde ele alınması hem tarihi hem de kültürel anlamda kaçınılmaz bir gerekliliktir.
Keywords : Din, Eski Türkler, İnanç, İslam, Tanrı