Meslek seçiminde toplumsal cinsiyet rol algısının akademik motivasyon ve kariyer iyimserliği ile ilişkisi: Ebelik öğrencileri perspektifinden bir inceleme

Authors : Sümeyye Altıparmak, Gamze Kök

Pages : 74-80

View : 37 | Download : 48

Publication Date : 2025-04-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Giriş ve Amaç: Bu araştırma meslek seçiminde toplumsal cinsiyet rol algısının akademik motivasyon ve kariyer iyimserliği ile ilişkisini ebelik öğrencileri perspektifinden incelemek amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntem: Kesitsel ve ilişki arayıcı nitelikte yapılan bu araştırmanın örneklemini, Türkiye’nin doğusunda bulunan bir üniversitenin Ebelik Bölümü öğrencileri oluşturdu. Veriler, “Kişisel Tanıtım Formu”, “Meslek Seçiminde Toplumsal Cinsiyetin Rolü Ölçeği”(MSTCRÖ), “Akademik Motivasyon Ölçeği (AMÖ)” ve “Kariyer İyimserliği Ölçeği (KİÖ)” aracılığıyla toplandı. Bulgular: Öğrencilerin meslek seçiminde eşitlikçi toplumsal cinsiyet rolünün etkili olduğu bulundu. Yapılan korelasyon analizi, GTCR puan ortalaması ile KİÖ puan ortalaması arasında negatif yönde zayıf düzeyde anlamlı ilişki olduğunu (p<0.001),ETCR puan ortalaması ile AMÖ puan ortalaması arasında pozitif yönde zayıf düzeyde anlamlı ilişki olduğunu (p<0.001)gösterdi. Ayrıca ETCR puan ortalaması ile KİÖ puan ortalaması arasında pozitif yönde zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu (p<0.001) saptandı. Yapılan regresyon analizi ile, kurulan regresyon modelinin anlamlı bir model F=54.250, p<0.001olduğu,bağımlı değişkendeki varyansın %35’inin (R2adjusted=0.357) bağımsız değişken tarafından açıklandığı ve öğrencilerin eşitlikçi toplumsal cinsiyet rolü üzerinde akademik motivasyon,k ariyer iyimserliği ve geleneksel toplumsal cinsiyet rol algısının anlamlı birer yordayıcı olduğu bulundu (p˂0.05). Sonuç: Öğrencilerin eşitlikçi toplumsal cinsiyet rol algı düzeyi arttıkça akademik motivasyon düzeyi ile kariyer iyimserliği düzeyinin de arttığı saptandı. Öğrencilerin meslek seçiminde etkili olan eşitlikçi toplumsal cinsiyet rolün üzerinde akademik motivasyon, kariyer iyimserliği ve geleneksel toplumsal cinsiyet rol algısının anlamlı birer yordayıcı olduğu bulundu. Kaynakça: Akan, D. D., Şahin, C. K., Doğan, E. S., Yıldız, S., Göktaş, G., & Pakyüz, S. Ç. (2021). Hemşirelik Öğrencilerinin Hemşirelik İmajına Yönelik Algıları İle Akademik Motivasyonları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 9(1), 362-373. Aksoy Derya Y, Ucar T, Erdemoglu C, Yılmaz AN, Sonmez A. (2018). Assessment of the Views of Undergraduate Students about Female Body and Sexual Life in Pregnancy and the Postpartum Period. Konuralp Medical Journal, 10(1): 105-111. Alderman, M. K. (2004). Motivation for achievement: Possibilities for teaching and learning (İkinci Baskı). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers. Altınova, H. H. ve Duyan, V. (2013). Toplumsal cinsiyet algısı ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 24(2), 9-22. Altıparmak, S., Yılmaz, A. N., & Derya, Y. A. (2021). The Effect of Covıd-19 Phobia on The Satisfaction with Life and Family Sense of Belonging Levels of Midwifery Students. Journal of Basic and Clinical Health Sciences, 5(3), 66-75. Asa, A. N. (2023). Liberal Feminist Yaklaşım Bağlamında İletişim Fakültesi Öğrencilerinin Meslek Seçiminde Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algı Düzeylerinin İncelenmesi Süleyman Demirel Üniversitesi Örneği. İletişim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 3(1), 19-45. Ayan, S. (2022). Geç Ergenlikte Saldırganlığın Yordayıcıları: Cinsiyet Bağlamında Akademik Başarı, Geleneksel Ve Eşitlikçi Toplumsal Cinsiyet Algısı İle İlişkisi: Türkiye Örneği. Sosyoloji Dergisi, (44), 221-248. Beşparmak, Y. Ö. (2021). Kadınlarda meslek seçiminde toplumsal cinsiyet rolü ve yaşam becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Master\\\'s thesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü). Correll, S. J. (2001) “Gender and the Career Choice Process: The Role of Biased Self-Assessments”, American journal of sociology, 106 (6): 1691-1730. Çelikkaleli, Ö. & Avcı, R., (2016). Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet Rollerine Göre Bağlanma Biçimlerinin İncelenmesi. Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(4), 103-123. Çınar, H. G., Yılmaz, D., Arkan, B., Arslan, M. (2021). Hemşirelik bölümü son sınıf öğrencilerinin bireysel kariyer planlama eğilimlerinin değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 47(3), 439-444. Dikmen, M., & Öner, İ. (2024). Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Mesleki Seçimlerine Etkisinin İncelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences/Uluslararasi Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 15(56). Doğan Yüksekol Ö, Orhan İ, Yıldız E, Yılmaz AN. (2020). Ebelik Bölümü Öğrencilerinin Merhamet Düzeylerinin Belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8(3): 566-577. Emons JK, Luiten MIJ. Midwifery in Europe an İnventory in Fifteen EU-Member States 2001. http://www.deloitte.nl/downloads/documents/website_deloitte/GZpublVerloskundeinEuropaRapport.pdf Erenoğlu, R. (2022). Hemşirelik öğrencilerinin mesleğe yönelik tutumlarının kariyer iyimserliği ve uyumluluğu üzerine etkisi. Journal of Academic Research in Nursing (JAREN), 8(3), 156-165. Ertuğrul, B., Tekinyıldız, E., & Alamur, M. (2022). Covıd-19 Pandemi Sürecinde Algılanan Stres İle Kariyer İyimserliği İlişkisi, Üniversiteler İçin Yol Haritası: Kesitsel Araştırma. Turkiye Klinikleri Journal Of Health Sciences, 7(3). Esen E., Öztürk B. & Siyez DM. (2018). Toplumsal cinsiyet algısı ölçeği ergen formunun geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Nesne Psikoloji Dergisi, 6(12), 144-173. Esen, E., Soylu, Y., Siyez, D. M., & Demirgürz, G. (2017). Üniversite Öğrencilerinde Toplumsal Cinsiyet Algısının Toplumsal Cinsiyet Rolü ve Cinsiyet Değişkenlerine Göre İncelenmesi. E-International Journal of Educational Research, 8(1). Fusco \\\'94 C, Obermiller T. (2003). For male midwife, helping new mothers is a labor of love. Illinois Wesleyan University Magazine, 12 (1):6. Gökcan, M., & Kavas, A. B. (2018). Meslek seçiminde toplumsal cinsiyetin rolü: Bir ölçek geliştirme çalışması. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 1(1), 48-67. Grigoryeva, M. V.& Shamionov, R. M. (2014). Predictors of emotional well-being and academic motivation in junior schoolchildren. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 146 (2014) 334– 339. doi: 10.1016/j.sbspro.2014.08.106. Gül, H., Maksüdünov, A., Yamaltdinova, A., & Abdildaev, M. (2019). Öğrencilerin demografik özelliklerinin kariyer uyumluluğu ve iyimserliği ile ilişkisi: Kırgızistan örneği. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21(36), 34-46. Gül, İ., & Öcal, M. (2021). Meslek Yüksek Okulu Öğrencilerinin Meslek Seçiminde Toplumsal Cinsiyet Rollerinin İncelenmesi. Journal Of Management And Economics Research, 19(3), 192-210. Günaydın, H.D. (2021).The impact of social problem skills on academic motivation by means of Covid-19 fear Asem model: social problem solving, Covid-19, academic motivation. Current Psychology, 41, 427–436. https://doi.org/10.1007/s12144-021-01665-z Hakan, K., & Münire, E. (2014). Academic motivation: Gender, domain and grade differences. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 143, 708-715. İlaslan, E., Kalav, S., Esirgenler, A., Abdullah, Ş., Fidan, E. R., Tarhan, E., Güner, F. (2020). İki farklı fakültede öğrenim gören hemşirelik öğrencilerinin kariyer geleceğine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 3(3), 254-263. doi: 10.38108/ouhcd.787739 Kalafat, T. (2012). Kariyer Geleceği Ölçeği (KARGEL): Türk Örneklemi için Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 169-179 Karadaş, A., Duran, S., Kaynak, S. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin kariyer planlamaya yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(1), 1-8. doi: 10.22312/sdusbed.224956 Karadirek, G. (2022). Prososyal motivasyon ile kariyer başarısı arasındaki ilişkide iş tatmininin ve kariyer bağlılığının aracılık rolü. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(4), 801-815. Karagüven Ünal, M. H. (2012). Akademik Motivasyon Ölçeğinin Türkçeye Adaptasyonu. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2599-2620. Karaman, M., & Karatepe, H. K. Hemşirelikte Gelecek Kaygısının Kariyer İyimserliği Üzerindeki Etkisi. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 6(1), 32-42. Kepir, D., & Dost, M. T. (2021). Üniversite öğrencileri için kariyer iyimserliği ölçeğinin geliştirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (57), 126-149. Kodan Çetinkaya, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin şiddet eğilimlerinin ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Nesne, 1 (2), 21-43. Korkmazer, F. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Akademik Motivasyon Algılarının İncelenmesi Üzerine Bir Alan Çalışması. Dicle Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(20), 502-515. Kulik, L. (1999). Gendered personality disposition and gender role attitudes among Israeli students. The Journal of Social Psychology, 139(6), 736-747. Levpušček, M. P., Rauch, V., & Komidar, L. (2018). Individuation in relation to parents as a predictor of career goals and career optimism in emerging adults. Scandinavian Journal of Psychology, 59(2),146-156. Mori, S., & Gobel, P. (2006). Motivation and gender in the Japanese EFL classroom. System, 34(2), 194-210. Nye, C.D., Prasad, J. & Rounds, J. (2021). The effects of vocational interests on motivation, satisfaction, and academic performance: test of a mediated model. Journal of Vocational Behavior, 127 103583. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2021.103583 Öngen, B., & Aytaç, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlari ve yaşam değerleri ilişkisi. Istanbul Journal of Sociological Studies, (48), 1-18. Savoly, D. K., & Dost, M. T. (2021). Development Of The Career Optımısm Scale For Unıversıty Students. Mehmet Akif Ersoy University Journal Of Education Faculty, (57). Seligman, M. E. P. (1998). Positive social science. Apa Monitor, 29 (4), 2-5. Siyez, D. M., & Belkıs, Ö. (2016). Üniversite öğrencilerinde kariyer iyimserliği ve uyumluluğu ile toplumsal cinsiyet algısı arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 279-285. Siyez, D. M., & Yusupu, R. (2015). Üniversite öğrencilerinde kariyer uyumluluğu ve kariyer iyimserliğinin cinsiyet rolü değişkenine göre incelenmesi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(1), 75-88. Spittle, M., Jackson, K., & Casey, M. (2009). Applying self-determination theory to understand the motivation for becoming a physical education teacher. Teaching and Teacher Education, 25(1), 190-197 Urhan, B. and Etiler, N. (2011). Sağlık sektöründe kadın emeğinin toplumsal cinsiyet açısından analizi. Çalışma ve Toplum, 2:191- 212 Vallerand, R. J., Pelletier, L., Blais, M., Briere, N., Senecal, C., & Vallieres, E. (1992). The academic motivation scale: a measure of intrinsic motivation, extrinsic motivation, and amotivation in education. Education and Psychological Measurement, 52, 1003–1017. Vecchione, M., Alessandri, G., & Marsicano, G. (2014). Academic motivation predicts educational attainment: Does gender make a difference?. Learning and Individual differences, 32, 124-131. Yemenici, A. D., Bozkurt, Ö., & Özkara, M. (2020). Genç Nesilde Başarı Odaklı Motivasyon Ve Öz Saygının Kariyer Stresi İle İlişkisi. Uluslararası Turizm, Ekonomi Ve İşletme Bilimleri Dergisi 4(1), 56-66. Yıldırım, E. (2022). Acil Yardım ve Afet Yönetimi Bölümü öğrencilerinin meslek seçimi ve kariyer yöneliminin toplumsal cinsiyet rolleriyle ilişkisi (Master\\\'s thesis, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü). Yousef, S., Athamneh, M., Masuadi, E., Ahmad, H., Loney, T., Moselhy, H. F., ... ElBarazi, I. (2017). Association between depression and factors affecting career choice among Jordanian nursing students. Frontiers in Public Health, 5, 1-8. doi: 10.3389/fpubh.2017.00311 Yudulmaz, S. (2022). Geç Ergenlikte Saldırganlığın Yordayıcıları: Cinsiyet Bağlamında Akademik Başarı, Geleneksel ve Eşitlikçi Toplumsal Cinsiyet Algısı ile İlişkisi: Türkiye Örneği. Sosyoloji Dergisi, 44, 221-248.
Keywords : Akademik Motivasyon, Kariyer İyimserliği, Meslek Seçimi, Ebelik Öğrencileri, Toplumsal Cinsiyet.