DÜZENLİ EGZERSİZ YAPAN BİREYLERDE KRONOTİPLER VE YEME ALIŞKANLIKLARI

Authors : Emre Batuhan Kenger, Zeynep Sude Cabadak, Betül Kayar, Efdal Çavuş, Nazlı Can Çetin, Zeliha Yıldırım

Pages : 20-30

Doi:10.57224/jhpr.1549988

View : 181 | Download : 98

Publication Date : 2025-02-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç : Bu çalışmanın amacı düzenli egzersiz yapan bireylerde kronotipler ve yeme alışkanlıkları arasındaki ilişkiyi incelemek, sosyodemografik özellikleri, beslenme alışkanlıklarını ve yeme tutumlarını analiz etmektir. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 15-61 yaş arasında düzenli egzersiz yapan 250 birey dahil edilmiştir. Tanımlayıcı kesitsel türde tasarlanan çalışmada katılımcılara sosyodemografik özellikleri ve beslenme alışkanlıkları ile ilgili bir anket, Üç Faktörlü Yeme Anketi ve Sabahçılık-Akşamcılık anketi uygulanmıştır. Bulgular : Yaş ortalaması 27.17 ± 8.41 olan katılımcıların, %65.2\\\'si kadın, ortalama Beden Kitle İndeksi (BKİ) değeri 23.62 ± 4.36\\\'dır. Üç Faktörlü Yeme Ölçeğinin bilişsel kısıtlama, duygusal yeme ve kontrolsüz yeme puan ortalamaları sırasıyla 9.24±3.42, 12.17±5.33 ve 20.78±6.24 olarak bulunmuştur. Katılımcıların sabahçıl akşamcıl ölçek puanı 50.39±5.85\\\'dir ve çoğu (%85.2) kronotip açısından ara tip olarak sınıflandırılmaktadır. Katılımcıların BKİ değerleri arttıkça bilişsel kısıtlama, duygusal yeme ve kontrolsüz yeme puanlarının arttığı görülmüştür. Ayrıca yaş arttıkça bilişsel kısıtlama puanları artmıştır. Sabahçıl tip olma eğilimindeki artışın, katılımcıların bilişsel kısıtlama tutumlarındaki azalmayla ancak kontrolsüz yeme tutumlarındaki artışla ilişkili olabileceği bulunmuştur. Öğün atlayanların kontrolsüz yeme puanı atlamayan katılımcılara göre daha yüksektir. Çay, bitki çayı ve kahve tüketirken şeker kullanma alışkanlığı ile duygusal yeme puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Yeme hızı ile kontrolsüz yeme puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Sonuç: Bu bulgular, özellikle olumsuz yeme tutumlarını önlemek ve iyileştirmek için müdahaleler geliştirilirken düzenli egzersiz yapan bireylerin sağlığında bireylerin kronotipi, yaşı, BKİ değeri ve beslenme alışkanlıkları gibi bireysel faktörleri dikkate almanın önemini vurgulamaktadır
Keywords : egzersiz, kronotip, yeme alışkanlıkları