SEKTÖREL ENERJİ ŞOKLARININ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILAYA ETKİSİ: TÜRKİYE’DEN AMPİRİK KANITLAR

Authors : Rahime Turhan, Figen Büyükakin

Pages : 519-538

View : 114 | Download : 118

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Enerji, ülkelerin hem üretimlerini hem de tüketimlerini gerçekleştirebilmeleri için ihtiyaç duydukları önemli bir kaynaktır. Ancak, aynı zamanda kıt bir kaynaktır ve dünya üzerinde dengesiz bir dağılıma sahiptir. Bu durum bazı ülkelerin enerji üreten ve bazı ülkelerin de enerji tüketen ülke konumunda olmalarına yol açmaktadır. Türkiye, yenilenebilir enerji kaynakları açısından zengin, ancak fosil türevli enerji kaynakları açısından ise fakir bir ülkedir. Bu durum ülkeyi, enerji açısından hem dışa bağımlı hale getirmekte hem de enerji kullanımında yaşanacak olası şoklara karşı daha hassas ve kırılgan olmasına yol açmaktadır. Bu nedenle ele alınan çalışmanın amacı, Türkiye özelinde sektörel enerji tüketiminde yaşanan şokların gayri safi yurtiçi hasılayı nasıl etkilediğini değerlendirmektir. Gayri safi yurtiçi hasılayı etkileyen değişkenler ise karbondioksit emisyonu, kentleşme düzeyi, enerji dışı sektör, konut ve hizmetler sektörü ile tarım, sanayi ve ulaşım sektörleri olarak belirlenmiştir. Çalışmada, Vektör Otoregresif Model (VAR) dikkate alınmış, aynı zamanda Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF) birim kök testi ile Granger nedensellik testi de uygulanmıştır. Elde edilen bulgular değerlendirildiğinde, ulaşım sektörünün enerji tüketiminde meydana gelen bir şokun diğer değişkenlere kıyasla gayri safi yurtiçi hasıla üzerinde daha fazla etkiye sahip olduğu anlaşılmaktadır. Ancak bu etkinin kalıcı olmadığı gözlemlenmektedir
Keywords : Enerji tüketimi, Enerji Kaynakları, Enerji Şokları, Gayrisafi Yurtiçi Hasıla