SANAYİLEŞME AÇISINDAN OSMANLI-AVRUPA NÜFUS İLİŞKİSİ

Authors : Adnan Doğruyol

Pages : 286-323

View : 63 | Download : 131

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Sanayi Devrimi, Türkiye açısından güçlükle bir vagona binilen tren katarı gibi hem kendisinden çok şey beklenen hem de seyri hayranlıkla izlenen bir olgudur. Sanayi devriminin bu görüntüsü şüphe yok ki Türkiye’nin dışında ama Türkiye’ye benzer ekonomik, sosyal ve kültürel nitelikler taşıyan ülkeler için de geçerli bir yargıdır. Ancak, Türk toplumunun sanayileşmeye endekslediği yazgısı aynı zamanda çevre ve bölge ülkeleri- özellikle doğusundaki ülkeler- için bir model olma iddiasını da taşımaktadır. Bu bakımdan Sanayi Devrimi’nin Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinden başlamak üzere Cumhuriyet Türkiye’sinde oynadığı rol çok önemli bir tecrübeler birikimi olduğu gibi Türkiye’nin sosyal, politik ve kültürel çizgilerini de etkileyen, peşinden sürükleyen temel ekonomik eksendir. XIX. yüzyıl, Avrupa tarihinde bir dönüm noktası olarak kabul edilmektedir. Bu yüzyılda, Avrupa, dünyanın en güçlü ve ileri bölgesi haline gelmiştir. Avrupa’nın bu başarısının arka planında Sanayi Devrimi olarak adlandırılan, üretim teknolojileri ve örgütlenmesinde yaşanan köklü bir dönüşüm yatmaktadır. Sanayi Devrimi, tarım toplumundan sanayi toplumuna geçişin başlangıcı olarak kabul edilir. Bu geçiş hem nüfusun hem de emeğin niteliğini ve niceliğini etkilemiştir. Gerçekten Osmanlı toplumu hakkında, aydın çevrelerde bile, bu toplumun sadece ve sadece tarım ekonomisine dayalı bir toplum olduğu kanaati hakimdir. Oysa Türkiye’nin sosyal ve kültürel modernleşme çabaları, imparatorluğun en uzun yüzyılı sayılan son yüzyılda başladığı gibi, modernleşmenin ekonomik boyutunu oluşturan, sanayileşme için çaba ve etkinlikler de adı geçen yüzyılda gündeme gelmiştir. Bu çalışmada sanayileşme açısından Osmanlı nüfusu ile Avrupa nüfusu arasında regresyon kıyaslaması da yapılmış ve sanayileşememenin sebebinin nüfusta olduğu çıkarımı yapılmıştır.
Keywords : İktisat, Avrupa, Osmanlı, Nüfus, Sanayileşme