Ceza Normunun Yorumlanmasında Bir Araç Olarak Madde Gerekçesi

Authors : Derya Tekin

Pages : 1112-1137

Doi:10.56701/shd.1575230

View : 21 | Download : 29

Publication Date : 2024-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Ceza hukukunda yorum, diğer tüm hukuk dallarında olduğu gibi, soyut normun anlam ve kapsamını ortaya çıkarmak ve böylece somut olaya uygulanabilir olup olmadığını tespit etmek adına yapılan zihinsel bir faaliyettir. Bağlayıcı gücü olmamakla beraber, madde gerekçeleri, normun nasıl anlaşılması ve uygulanması gerektiği noktasında gerek mahkemeler gerekse doktrin için oldukça aydınlatıcı bir rol oynayabilmektedir. Bununla beraber, kanunilik ilkesinin ve kıyas yasağının geçerli olduğu ceza normları bakımından madde gerekçelerinin ne ölçüde kullanılabilir olduğunu tespit etmek önem arz eder. Dahası, kıyasın mümkün olduğu ceza muhakemesi normları bakımından da kanunun lafzı ile madde gerekçesi arasındaki uyum aynı ölçüde önemlidir. Ceza muhakemesi hukukunda kanunda hüküm bulunmayan hallerde kıyasen uygulama yapmak mümkünse de, kanunda açıkça düzenlenen bir konuda kanun lafzını aşar yorum yapılması yasaktır. Çalışmada, lafzi yorum yönteminin yeterli olmadığı hallerde, normun nihai amacını bulmada amaçsal yorum yönteminin hangi araçlardan faydalandığı ortaya konulmuştur. Hazırlık çalışmalarının somut bir görünümü olan ve bir nevi uzlaşıyı temsil eden madde gerekçelerinin bu yorum yöntemindeki işlevi ve değeri, seçili ceza normu örnekleri ışığında okuyucuya sunulmuştur. Çalışmada, belirlilik ilkesinin ihlali olarak görülebilecek bazı ceza normlarında madde gerekçelerinin normun kapsamının sınırlandırılmasına yönelik ihtiyaca cevap verebildiği, fakat ne kadar açıklayıcı olursa olsun, kanunun lafziyle ve sistematiğiyle veya genel ilkeler ile çatışır görünen madde gerekçelerinin göz ardı edilmesinin gerektiği savunulmuştur.
Keywords : Yorum, Madde Gerekçesi, Ceza Normu, Kanunilik, Belirlilik