BİR MEŞŞÂÎ FİLOZOFUN GAZZÂLÎ ALGISI: İBN RÜŞD’ÜN GÖZÜYLE GAZZÂLÎ

Authors : Atilla ARKAN

Pages : 121-142

Doi:10.17335/suifd.31815

View : 25 | Download : 18

Publication Date : 2013-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada bir Meşşaî filozof olan İbn Rüşd`ün Gazzalî algısını göstermeyi hedeflemekteyiz.Böylece farklı bir bakış açısından Gazzalî´nin daha iyi anlaşılmasını, sentezinin geliştirilebilecek ve eleştirilebilecek yönlerinin açığa çıkmasını amaçlıyoruz. Aynı zamanda bu çalışmanın İbn Rüşd`ün Gazzalî algısı üzerinden kelam-felsefe ilişkilerinin mahiyetine dair bir ışık tutmasını da ümit etmekteyiz. Bu çalışmada iki düşünür arasındaki uzun polemiklere dalmaktan ziyade, İbn Rüşd`ün Gazzalî`yi nasıl algıladığını, kimlik ve karakterinin ayırt edici özelliklerini nasıl tespit ettiğini göstermeye çalışacağız. İlk olarak Kurtubalı filozof,Gazzalî`nin entellektüel kapasite ve yetkinliğinin farkındadır ve bunu teslim eder. İkinci olarak İbn Rüşd`ün gözünde Gazzalî`nin ayırt edici özelliği onun Eşâ€Ÿarî kelamcısı olmasıdır. İbn Rüşd`ün Gazzalî algısının üçüncü unsuru ise onun yöntemine dayanmaktadır. Ona göre, Gazzalî araştırmalarında hakikate ulaşmayı hedeflememişve burhani akıl yürütme yöntemini kullanmamıştır. Son olarak ise İbn Rüşd`ün algısının diğer bir unsurunu da Gazzalî`nin tutarsızlıkları ve aynı konu hakkındaki sık konum değişiklikleri oluşturur. İbn Rüşd`e göre teorik meselelerde icmayı aştıkları sebebiyle Müslüman filozofların küfürle ithamı, ölümden sonraki hayatın keyfiyeti ve mahiyeti ve İlk ilke`den ay altındaki şeylerin aracı varlıklar vasıtasıyla çıkışı gibi bir çok konuda Gazzalî sık sık konum değiştirip tutarsızlığa düşmüştür.
Keywords : İslam Felsefesi, Gazzâlî, İbn Rüşd, Eşarîlik, Felsefe ve Kelam İlişkileri