BİR İBÂZÎ ÂLİM EBÛ YA’KÛB EL-VERCELÂNÎ’NİN ED-DELÎL VE’L-BURHÂN’I BAĞLAMINDA İBÂZIYYE’NİN TEMEL GÖRÜŞLERİ

Authors : Süleyman AKKUŞ, Feyza DOĞRUYOL

Pages : 117-147

Doi:10.17335/sakaifd.503092

View : 28 | Download : 12

Publication Date : 2019-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Hâricîliğin yaşayan tek kolu olarak görülen ve bugün Uman Sultanlığı’nın resmi mezhebi olan İbâzıyye, halen çok sayıda müntesibi olan mezheplerden biridir. Hâricîlikten ayrılmış bir kol ol-duğu şeklindeki yaygın kabulün aksine bu mezhep, Hâricî karakteri yansıtan belli başlı fikir ve uygulamaları benimsememekte ve Hâricî adıyla anılmaktan rahatsızlık duymaktadır. Bu yönüyle İbâzıyye keşfedilmeyi bekleyen bir mezhep olarak karşımızda durmaktadır. Bu çalışmada İbâzıyye’yi kendi kaynakları üzerinden tanımak ve yeni çalışmalara öncülük etmek amacıyla, ül-kemizde henüz hakkında çalışma bulunmayan, h. 6. yy. İbâzıyyesi’nin önde gelen isimlerinden Ebû Ya’kûb Yûsuf b. İbrâhîm es-Sedrâtî el-Vercelânî’nin insert ignore into journalissuearticles values(ö. 570/1175); ed-Delîl ve’l-burhân li-ehli’l-ʿuḳûl isimli eseri esas alınarak itikâdî, siyasî ve toplumsal görüşleri öne çıkarılmıştır. Bu bağlamda Vercelânî’nin iman, büyük günah, velâyet-berâet, sıfatlar, şefaat, ru’yetullah, va‘d-vaîd, halku’l-Kur’ân ve kabir azabı gibi itikâdî konulardaki görüşleri, dört halife ile ilgili beyanlarını içeren siyasi fikirleri ve ümmetin afetleri şeklinde yer verdiği toplumsal görüşleri konu edinilmiş, İbâzıyye’nin temel görüşleri ve dönemin İbâzî gündemi bu mezhebe mensup bir âlimin gözünden ortaya konmaya çalışılmıştır.
Keywords : İslam Mezhepleri Tarihi, Hâricîlik, İbâzıyye, el Vercelânî, ed Delîl vel burhân li ehlil uḳûl