19. ve 20. Yüzyıl Kahire’sinde Telfike Dair Yeni Arayışlar

Authors : Burak ERGİN

Pages : 207-235

Doi:10.17335/sakaifd.1249098

View : 142 | Download : 117

Publication Date : 2023-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :19. yüzyılın son çeyreği ile 20. yüzyılın ilk çeyreğinde telfik meselesini ele alan birçok kitap ile risale kaleme alınmış ve pek çok fetva verilmiştir. 17-18. yüzyılları arasında ulemanın çoğun-luğu telfike karşı olmasına rağmen bu kuvvetli muhalefet 19. yüzyılın son çeyreğinde kırılmış, bu dönemde yaşayan âlimlerin bir kısmı telfikin caiz olduğunu savunmuşlardır. Buna karşın telfike karşı çıkan fakihler de vardır. Telfiki kabul etmeyen fakihlerin bu konudaki temel referanslarından birisi önceki asırlardaki telfik karşıtı âlimlerin görüşleridir. Bu yarım asırlık dö-nemde telfik tartışmalarının temel sebeplerinden birisi fıkhın kanunlaştırılmasında telfikten yararlanıp yararlanılamayacağıdır. Nitekim Mecelle’nin hazırlanış süreci ve tadilinde telfik konusu gündeme geldiği gibi aile hukukuna dair hazırlanan kanun taslaklarında da bu konu tartışılmıştır. Özellikle Elmalılı Hamdi gibi bazı âlimler Batıdan kanunlar alınması yerine fıkıh geleneği içerisine kalarak telfik yapılması suretiyle yeni kanunların yapılabileceğini ifade etmiştir. Telfikle ilgili bu tartışmalar İstanbul’da yapıldığı gibi Şam ve Kahire gibi İslam dün-yasının diğer önemli merkezlerinde de cereyan etmiştir. Bu çalışmamızda 19. yüzyılın son çeyreği ile 20 yüzyılın ilk çeyreği arasında Kahire’de cereyan eden telfik tartışmaları ele alına-caktır. Zira Kahire’de telfikle ilgili eserler telif edildiği gibi fetvalar verilmiş ve dönemin önde gelen fakihleri bu konuyu farklı açılardan irdelemişlerdir. Makalenin temel amacı 17-18. yüzyılları arasında telfike karşı çok güçlü bir muhalefet olmasına rağmen bu muhalefetin kırılmasının ardındaki temel sebebi irdelemektir.
Keywords : Fıkıh, Telfik, Kahire, 19 20 Yüzyıl, Kanunlaştırma