Kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer afetleri yönetmek için bir karar destek sistemi modeli önerisi

Authors : Halil İbrahim CEBECİ, Derya ODABAŞ

Pages : 41-50

View : 25 | Download : 9

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Afetler çoğunlukla toplumlar tarafından doğal olaylar olarak görülse de aslında insanların yol açtığı teknoloji ya da şiddet kaynaklı olaylar olarak da meydana gelebilmektedir. Kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer afetler bu kapsamda değerlendirilmektedir. Bu tür afetler henüz ülkemizde geniş kapsamlı olarak yaşanmasa da, özellikle nükleer alanda yapılan yatırımlar ve güney doğu sınırımızda yaşanan savaş ve terör olayları göz önüne alındığında, bu tehdidin günden güne arttığı söylenebilir. Bu bağlamda geniş çaplı olacak şekilde afet öncesinde, anında ve sonrasında yapılması gereken faaliyet bilgilerini barındıran ve bütünleşik bir yapıya sahip olan afet yönetim sistemi oluşturulmasının gerekliliği söylenebilir. Özellikle afet anında bazı kritik kararlar hayatı önem taşımakta ve bu da karar sürecinin hızlı ve etkili olmasını gerektirmektedir. İşte bu gibi durumlarda karar destek sistemleri uzmanlar için verileri toplayarak, düzenleyerek, analiz ederek ve raporlayarak afet yönetim sürecine ve hızlı kararlar alınmasına katkı sağlayabilir. Bu nedenle çalışmada, Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer insert ignore into journalissuearticles values(KBRN); afet yöneticilerine insert ignore into journalissuearticles values(Afet ve Acil Durum Dairesi Başkanlığı KBRN uzmanları); destek olabilecek bir karar destek sistemi önerisi sunulması amaçlanmaktadır. Sunulacak karar destek sistemine ulaşmak adına hızlı uygulama geliştirme metodolojisi kullanılmış olup, her aşamada kullanıcıların doğrulamaları ile yazılım prototipini de içeren bir model önerisine ulaşılmıştır. Model mantıksal tasarımı ve tam işlevsel olmayan prototipleri içermektedir. 
Keywords : Afet Yönetimi, Karar Destek Sistemi, KBRN Afetleri, Model Geliştirme, Yazılım Geliştirme