19. ve 20. Yüzyıllarda Harput Bölgesinin Tekstil Sektöründeki Ticari Gelişmeleri

Authors : Elif AKSOY, Eşref BÜLENT

Pages : 58-71

Doi:10.20488/sanattasarim.600029

View : 17 | Download : 6

Publication Date : 2019-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Harput, do ğ al b i r geç iş alanı üzer i nde yer aldı ğ ı i ç i n tar i h boyunca ula ş ımın yo ğ unluk kazandı ğ ı öneml i b i r kültür ve t i caret noktası olmu ş tur. Harput ş ehr i , öneml i t i caret yolları üzer i nde bulunması neden i yle, kervanlara konaklama ve t i caret yapmaları i ç i n h i zmet sunmu ş tur. Harput’ta, 19. yüzyıl ve sonrası i pekböcekç i l iği , kuma ş dokumacılı ğ ı ve atölye t i p i sanay i faal i yetler i yapılmaktaydı. O dönemde bölgen i n en öneml i sanay i kolu dokumacılıktır. 19. yüzyılda Fabr i katoryanlar g i b i b i rçok Gayr i müsl i m tüccar, dokuma endüstr i s i ndek i yen i üret i m tekn i kler i n i ve üret i m metotlarını gözlemlemek ve gel iş t i rmek i ç i n Harput’tan, yurt dı ş ına g i tm iş t i r. Harput, 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl ba ş larında Ceharkez i , Şi b, Kutnu, Seva i , Musl i n, Saten, Manusa, Bezaya ğ ı ve Ç i tar i olarak adlandırılan i pekl i ve pamuklu kuma ş dokumacılı ğ ında en öneml i merkezlerden b i r i olmu ş tur. Dokunan i pekl i ve pamuklu kuma ş lar bölge halkının i ht i yaçlarını kar ş ıladıkları g i b i kom ş u v i layetlere ve İ stanbul’a gönder i lm iş t i r. Bu çalı ş mada, 19. ve 20. yüzyılda Harput’ta tekst i l sektöründek i t i car i gel iş melere de ği n i lerek, o dönemde Harput bölges i nde üret i len çe şi tl i elb i seler i n yıllara göre üret i m m i ktarı ve nakl i yatı i ncelenm iş t i r. Bunun i ç i n Harput bölges i nde tekst i le yönel i k gel iş meler i konu alan çe şi tl i kaynaklardan yararlanılarak, Harput i l i ne a i t elb i seler i n nakl i yatı yıllara göre hesaplanmı ş , kuru ş para, parça sayısına bölünerek yakla ş ık b i r b i r i m f i yat elde ed i lm iş t i r. Ayrıca Harput’ta o dönemde dokunan i pekl i kuma ş lara örnekler ver i lm iş , kuma ş dokumacılı ğ ının ne kadar i ler i düzeyde oldu ğ u belgelenm iş t i r. Bununla b i rl i kte 19. ve 20. yüzyılda Osmanlı’da dokuma üret i m i ve nakl i yatı yapan d iğ er bölgeler i le Harput bölges i n i n dokuma üret i m m i ktarı ve nakl i yatı kıyaslanarak, bu b i lg i ler tablo ve graf i kle açıklanmı ş tır. 
Keywords : Harput, Tekstil, Ticaret, Dokuma, Elbise