İran`ın Basra Körfezi’ni Bloke İhtimali ve Hürmüz Boğazı’ndan Geçişlerin Uluslararası Hukuk Açısından Analizi

Authors : Ali DEMİR

Pages : 107-140

Doi:10.17134/sbd.83660

View : 19 | Download : 27

Publication Date : 2014-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Basra Körfezi Ortadoğu Bölgesinden elde edilen petrol ve gaz enerji kaynaklarının pek çoğunu havzasında bulundurması ve bu bölgeden elde edilen fosil yakıtların ihraç yolu olması özelliği ile uluslararası öneme sahip bir bölgedir. Basra Körfezi’nin önemli ülkelerinden olan İran, 1979 Devrimi sonrası Batı Dünyası ile uyuşmaz bir ilişki yaşamaya başlamış ve dünya enerji trafiğinin önemli bir geçiş güzergâhı olan Basra Körfezi’ni kapatma ihtimali ile gündeme gelmeye başlamıştır. Körfezin en dar noktası olan Hürmüz Boğazı bu anlamda en hassas geçiş yerini oluşturmaktadır. Uzun menzilli silah ve füze teknolojisine sahip olduğu bilinen İran böyle bir ihtimalin dikkate alınması gerektiğini dikte etmektedir. Üstelik İran’ın sahip olduğu nükleer teknoloji ile nükleer silah sahibi olması ihtimali, bu yöndeki tehdit algısını daha da güçlendirmektedir. Bu çalışmada, Basra Körfezi havzasının petrol ve gaz açısından önemi vurgulanmış, Basra Körfezine kıyısı olan ülkelerin tehdit algılamaları ve kurdukları güvenlik ittifakları ele alınmış, İran’ın Basra Körfezi’ni bloke edip edemeyeceği uluslararası hukuk kurallarına göre incelenmiştir. Yapılan analiz neticesinde, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatarak Basra Körfezi’ni kısıtlı olarak bloke etmesinin mümkün olabileceği ancak uluslararası hukuk kurallarına göre ülkelerin Hürmüz Boğazı’ndan geçişlerinin engellenemeyeceği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Basra Körfezi, Hürmüz Boğazı, İran, Enerji, Transit Geçit