HASTANE TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİNDE ANAHTAR PERFORMANS GÖSTERGESİ BELİRLENMESİNE YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRİLMESİ

Authors : Bora Karacaer, Bahar Özyörük

Pages : 237-252

Doi:10.17134/khosbd.1284121

View : 93 | Download : 121

Publication Date : 2024-11-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Giriş: Sağlık sistemleri dâhil tüm sektörler kaliteli hizmet sunumu ile birlikte verimliliklerini arttırmaya odaklanmaktadırlar. Sağlık hizmeti tedarik zinciri yönetiminin hedefi, kaynakları verimli kullanarak uygun maliyet ve kalitede malzemeyi ihtiyaç duyulan yerlere ihtiyaç duyulduğu anda ulaştıran “iyi bir şekilde koordine edilmiş bir sistem” sağlamaktır. Sağlık hizmeti sağlayıcıları malzeme ve tıbbi cihazları tedarik etmek, yönetmek ve dağıtmak için önemli miktarda harcama yapmaktadır. Bu sebeple hastane yöneticilerinin tedarik zinciri süreçlerini iyileştirilebilmesine yardımcı olabilecek, hastane tedarik zinciri yönetiminde anahtar performans göstergelerinin belirlenmesine yönelik bir ölçme aracının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Uygulama: Bu araştırma metodolojik bir çalışmadır. Çalışmanın örneklemini 295 hastane çalışanı oluşturmuştur. Ölçeğe ait kapsam belirlenerek, literatür araştırması ve yapılan yüz yüze görüşmeler ışığında taslak ölçek geliştirilmiştir. Lawshe tarafından geliştirilen teknik ile kapsam geçerliği değerlendirilmiştir. Maddelerin ayırt edicilik ve ölçmek istenilen özelliği ölçme gücü Likert tarafından önerilen korelasyona dayalı madde analizi ile belirlenmiştir. Ölçeğin faktör yapısı modelinin yapısal geçerliği Temel Bileşenler Analizi (TBA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ile sınanmıştır. Ölçeğin güvenirliği, Cronbach alfa (α) iç tutarlılık katsayısı, Maksimum Alfa Katsayısı (Armor’ın Tetası θ) ve McDonald alfa (ω) güvenirlik katsayıları ile değerlendirilmiştir. Ölçek hastane içi süreçler, hasta memnuniyeti, malzeme ve lojistik süreçler olmak üzere 4 alt boyut içermektedir. Değerlendirmede sürekli veriler için ortalama ± standart, kategorik veriler için sıklık ve yüzde tanımlayıcı istatistik olarak kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi için IBM SPSS Statistics v.26 paket programı kullanılmıştır. TBA, FACTOR 11.05.01 paket programı ile DFA ise AMOS 21.0 paket programı ile yapılmıştır. İstatistiksel kararlar 0,05 anlamlılık seviyesine göre verilmiştir. Bulgular: Ölçeğin madde analizine göre 28 maddelik ölçekten hiçbir madde çıkartılmamıştır. Ölçek toplamına ait Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı 0,969 olarak elde edilmiştir. Örneklemin faktörlenebilirlik yeterliği “çok iyi” düzeyde saptanmıştır. Ölçek için 4 boyuttan oluşan bir yapı elde edilmiştir: malzeme boyutu 2 maddeden (1, 2), hastane içi süreçler boyutu 15 maddeden (3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 21), hasta memnuniyeti boyutu 4 maddeden (12,20,22,23) ve lojistik süreçler boyutu ise 7 maddeden (6,19,24,25,26,27,28) oluşmaktadır. Faktör yüklerinin istatistiksel anlamlılığı ve uyum iyiliği indekslerinin gösterdiği kabul edilebilir ve iyi uyum düzeyleri “Hastane Tedarik Zinciri Yönetiminde Anahtar Performans Göstergesi Belirlenmesi Ölçeği”nin 4 boyuttan oluşan faktör modelinin yapısal geçerliliğini desteklemiştir. Maksimum Alfa Katsayısı 0,966 olarak bulunmuştur. Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı ve McDonald’ın alfa katsayı Nunnally ve Bernstein tarafından belirtilen 0,70 kesim noktasından yüksek bulunduğu için ölçekten elde edilen ölçümlerin güvenilir olduğu görülmüştür. Sonuç: Tarafımızca geliştirilen ölçeğin sağlık hizmeti sunan kuruluşlarda, birimler arasında (iç tedarik zinciri) ortaya çıkabilecek malzeme (tıbbi malzemeler, temizlik malzemeleri gibi) ve hizmet ihtiyaçlarının (teknik ve yazılım desteği, personel desteği gibi) karşılanabilme başarısını ölçmekte başarılı, geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu görülmüştür. Ayrıca ölçeğin, sağlık sektöründe iç tedarik zincirinin performansının değerlendirilmesinde ölçüm aracı olarak kullanılabileceği ve literatürdeki eksikliği de giderebileceği kıymetlendirilmektedir.
Keywords : Hastane Malzeme Yönetimi, Hastane Tedarik Zinciri Yönetimi, Hastane Tedarik Zinciri Envanter Yönetimi, Hastane Tedarik Zinciri Performans Göstergeleri, Ölçek Geliştirme