ORTAÇAĞ TÜRK-İSLÂM DEVLETLERİNDE NEVBET

Authors : Emre ASLAN, Mustafa ŞAHİN

Pages : 107-144

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2020-12-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk mûsikî tarihinin kökeni ilk Türk kavimlerine kadar dayanmaktadır. Mûsikî âletlerinden davul, İslâmiyet’ten önceki Türk devletleri tarafından kullanıldı. Türk-İslâm devletlerinde ise davulun yanına zurna, bando ve nefir eklenerek nevbet takımı oluşturuldu. Nevbet takımını oluşturan âletlerin başında gelen davul İslâmiyet’ten önceki Türk devletlerindeki Gök Tanrı ve Şamanizm inanç ritüellerinde kullanıldı. Türk-İslâm devletlerinde ise İslâmî inanç için gerçekleştirilen vazifelerin yanında kullanıldı. İslamiyet’ten önceki ve sonraki Türk devletleri nevbetten askerleri motive etmek ve düşmana korku vermek amacıyla faydalandılar. Nevbet, İslamiyet’ten sonraki Türk devletlerinde karşılama, uğurlama, kutlama ve elçi kabulü başta olmak üzere daha birçok alanda kullanıldı. İslamiyet’ten sonraki dönemde çok çeşitli alanlarda kullanılan nevbetin asıl önemi hâkimiyet alâmeti olarak kullanılmasındandır. Hükümdarlar Namaz vakitlerinde günde beş defa, şehzâdeler, emîrler ve bağlı devletler de hükümdarın verdiği imtiyaza göre günde iki veya üç defa nevbet çaldırabilirlerdi. Hükümdarın verdiği imtiyazdan daha fazla nevbet çaldıranlar isyan etmiş sayılırdı. Nevbete, Orta Çağ Türk-İslâm tarihi ve hükümdarlık alâmetleri ile ilgili yapılan araştırmalarda değinilmiştir. Ancak bu konuda yapılmış müstakil çalışmalar çok azdır. Bu makalenin amacı nevbet konusunda müstakil bir çalışma orta koymaktır. Makalede nevbetin kökeni, Türk-İslâm devletlerinde kullanılış amacı ve çeşitleri anlatılacaktır.
Keywords : Türk İslam Devletleri, Hâkimiyet, Davul, nevbet