83 NUMARALI RUMELİ AHKÂM DEFTERİNE GÖRE TIRHALA SANCAĞI (1859-1861)

Authors : Mustafa DURDU

Pages : 31-72

View : 18 | Download : 7

Publication Date : 2022-06-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Ahkâm Defterleri olarak bilinen ve 1742-1908 yılları arasında eyaletlere göre tasnif edilen defter çeşidi, Osmanlı ahalisinin şikâyetleri üzerine çıkan padişah hükümlerinden oluşmaktadır. Osmanlının adalet prensibini en iyi şekilde yansıtan bu defter serilerinden bir bölgenin idarî, sosyal, iktisadî, hukukî ve hatta tarımsal vaziyeti hakkında önemli bilgiler edinmek mümkündür. Rumeli bölgesine ait olmak üzere, 1742-1908 yılları arasına tarihli toplam 85 adet Ahkâm Defteri bulunmaktadır. Bu çalışmada T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Osmanlı Arşivi’nde A.{DVNS.AHKR.d fonunda kayıtlı olan ve 1859-1861 yıllarına ait hükümleri ihtiva eden 83 numaralı Rumeli Ahkâm Defteri incelenmiş ve Tırhala Mutasarrıflığı’na ait hükümler analiz edilmiştir. Bu hükümler genelde miras anlaşmazlıkları, borç meseleleri, arazi gaspı gibi şikâyet konularını içermektedir. Bu çalışmada, XIX. yüzyılın ikinci yarısında Tırhala Mutasarrıflığındaki mülkî ve adlî erkân, adlî birimler, mahkemelerin mahiyeti ve hukukun işleyişi hakkında önemli değerlendirmeler bulunmaktadır. Makalenin, hukuk ve iktisat tarihi yanında idare tarihi ile sosyal tarih çalışmalarına da katkı sunacağı kanaatindeyiz. Makalede arşiv kaynaklarına ek olarak akademik eserlerden de yararlanılmıştır.
Keywords : Tırhala, Golos, Hüküm, Mahkeme, Naip