H. 1182-1184 TARİHLİ ŞER'İYYE SİCİLLERİNE GÖRE AMASYA'NIN İKTİSADİ YAPISI

Authors : Yılmaz KARADENİZ

Pages : 157-188

View : 22 | Download : 14

Publication Date : 2022-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Amasya, şehzadelerin idareci olarak görev yapmaları sebebiyle “Şehzade Sancağı” olarak vasıflandırılmış, stratejik olarak doğuya yapılan seferlerin güzergâhı ve padişahların dinlendiği mekân olmuştur. Toprak idaresi olarak malikâne-divani sistemi denilen bir sistem uygulanmıştır. Bu sistemde vergilerin bir bölümü malikane hissesi ismiyle özel şahıs ve vakıflara, diğer bölümü ise divani hissesi ile devlete ödenmiştir. Amasya’da devlete ödenen vergiler içerisinde şer’i dediğimiz öşür ve cizye vergisi dışında örfi vergiler, olağanüstü durumlarda geçici olarak konulan, ancak daha sonra kaldırılmayarak sürekli hale getirilen İmdad-ı Hazariye, İmdad-ı Seferiye, Avarız, Nüzûl, Sürsat gibi vergiler de sıkça toplanmıştır. Çalışmamıza konu olan siciller üzerinde yaptığımız araştırmamızda, o dönemde olağanüstü vergilerin sıkça toplanmasında devam etmekte olan Osmanlı-Avusturya ve Osmanlı-Rusya savaşlarının getirmiş olduğu mali sıkıntının etkili olduğu görülmüştür. H.1182-H.1184 (1768-1770) tarihlerini kapsayan 52 ve 53 No’lu Şer’iye Sicillerindeki bilgiler sadece vergilerle sınırlı kalmamış, mukataa gelirleri de önemli bir yer tutmuştur.
Keywords : Amasya Sancağı, Şeriye Sicili, Malikane Divani, Vergi, Mukataa