FUZULİ DİVANI'NDAKİ ARKAİK UNSURLAR

Authors : Ayşegül Kuşdemir

Pages : 174-192

View : 64 | Download : 54

Publication Date : 2024-06-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Kökeni Fransızca olan ve sözlükte “1) Güzel sanatlarda klasik çağ öncesinden kalan 2) eskicil” anlamlarına gelen arkaik (archaique) Türkçenin eski dönemlerine ait yazılı metinlerinde yer alan ve günümüzde de kullanılagelen bir sözcüktür. Türkçe günlük konuşma dili ve edebi eserlerde kullanılan arkaik sözcükler bakımından zengin bir söz birikime sahiptir. Osmanlı döneminde okuryazar ve aydın kesimine hitap eden divan şiiri ürünleri Türkçe arkaik sözcükler açısından kıymetlidir. Sosyal hayata, gündelik yaşama ve diğer kültürel değerlere ait birçok öğreti gibi dönemin pek çok özelliği, dîvân edebiyatı ürünleri yardımıyla gözlemlenebilirken ayrıca söz varlığında veya birtakım dil bilgisi şekillerinde görülebilen eskicil özellikler, incelemeye değer konuları oluşturmaktadır. Bu konu çerçevesinde ele alınan Fuzûlî Dîvânı 16. asırda Türk dilinde var olan eskicil unsurların bazılarını ihtiva etmesi açısından önemli ve üzerinde durulması gereken şekil ve söz varlığı unsurlarını bünyesinde barındırmaktadır. Dîvân’da tespit ettiğimiz eskicil şekillerden birine şu örneği verebiliriz: Dîvân’da geçen “örtmek, gizlemek” anlamındaki “yaşurmak” sözcüğü Eski Türkçe döneminden beri kullanılan ama bugüne ulaşmayan ilgi çekici bir kullanımı göstermektedir. Verilen bu örnek hem Eski Türkçe döneminde tanıklanmış bir ögenin 16. yüzyılda yazılmış bir metinde yer alması hem de kullanımının bugüne ulaşamamış olması bakımından arkaik özellik göstermektedir. Çalışmada buna benzer eskicil şekillerin örnekleri verilecektir.
Keywords : Fuzuli, Fuzuli Divanı, eskicil unsurlar, Eski Türkçe, şiir