“Alaş” Partisi ve Kazak Milli Aydınlanma Süreci: Kimlik ve Din

Authors : Tevfik ERDEM, Sayan SHİLMAMBETOV

Pages : 12-35

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2021-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkistan coğrafyası sömürgeci saldırıya maruz kaldığı andan itibaren maddi ve ma-nevi büyük sıkıntılar yaşamıştır. 20. yüzyıla gelindiğinde bu saldırılarda en şiddetli dönem yaşanmıştır. Özellikle sömürü ve asimile etme çalışmaları ağırlık kazanmış ve buna karşı direnç merkezleri oluşmuştur. Sömürü ve asimile çalışmalarının temelin-de sömürgeleştirmeyi kolaylaştırma ve küçük parçalara bölerek daha rahat yönetme düşüncesi vardır. Bu asimile etme ve sömürme çabasına karşı en sert tepkiyi, eski usul medreseler ile Cedit hareketinin bir sonucu olarak faaliyete başlayan Usul-i Ce-dit okullarından yetişenlerin kurduğu cemiyet, dernek ve partilerden yetişen bilinçli topluluklar verir. Bu dönem aydınlarının yürüttükleri faaliyetler sadece mahalli ça-lışmalarla sınırlı değildir. Bu dönemin aydınları, Türk dünyasının tamamını hedef alan asimile etme ve sömürme arayışına karşılık yine bütün Türk dünyasını birleşti-rici çalışmalar ile düşmana karşı koymayı hedeflemişlerdir. Bununla beraber yapılan mahalli çalışmalar da ayrıştırıcı olmaktan çok zaruri ve birleştirici tarafıyla ön plana çıkmıştır. Bu çalışmada; Rusların, Ruslaştırma ve Hristiyanlaştırma gayesi ile giriş-tikleri sömürü ve asimile etme çabalarına karşı bir tepki olarak ortaya çıkan Kazak aydınlanma sürecini ve bu süreci geliştirip yerleşik hale getiren Alaş Orda hareketi değerlendirilecektir.
Keywords : Alaş Orda, Kazak, Aydınlanma, Kazakistan, Türkistan