TÜRKİYE’DE MUKTEDİR VE MUHALİF OLMAK: DEMOKRAT PARTİ İKTİDARININ İLK DÖNEMİNDE ADNAN MENDERES İLE OSMAN BÖLÜKBAŞI’NIN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ (1950-1954)

Authors : Soner DURSUN

Pages : 38-57

View : 21 | Download : 15

Publication Date : 2022-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı İmparatorluğu’ndan beri parlamenter geleneği olan bir devlettir. Ancak Türk siyasetinde muhalif isimlere tahammül sınırı konusunda başarılı bir gelenek oluşturulduğu söylenemez. Bu yüzden iktidar-muhalefet ilişkileri birçok dönemde gerginlikleri ve siyasi krizleri ortaya çıkarmıştır. Özellikle 1946’dan sonra çok partili hayata geçiş ile birlikte meclis çatısı altında sert tartışmalar artarak devam etti. 1950 yılında Demokrat parti iktidara geldikten sonra Türk siyasi hayatında büyük bir değişim yaşandı. Cumhuriyet Halk Partisinin 27 yıllık hükümetinin ardından 1950 yılı seçimlerini kaybetmesi ile siyasetteki dengeler değişti. Dört yıl önce kurulan Demokrat Parti seçimleri kazanmış iktidara gelmişti. Seçimin ardından Demokrat Parti’nin kurucuları hükümetin erk organlarını aralarında paylaştı. Demokrat Parti’nin iktidar da olduğu üç dönem boyunca Meclis içinde ikinci büyük parti Cumhuriyet Halk Partisidir. 50’li yıllarda Halk Partisinden hariç başka oluşumlarda ortaya çıktı ancak etkinlikleri çok olmadı. Demokrat Parti iktidarı sürecinde başbakanlık görevini yürüten Adnan Menderes makalenin muktedir alanını oluşturmaktadır. Diğer tarafta 1950’lili yılların sembolleşmiş ismi Osman Bölükbaşı araştırmanın muhalif alanında yer almaktadır. Türkiye’de muktedir ve muhalif olmanın avantajları ve dezavantajları vardır. Karşılaştırma yaparken her iki ismin siyasette elde ettiği kazanımlar ve kayıplar bu çerçevede analiz edilecektir.
Keywords : İktidar, Muhalefet, Adnan Menderes, Osman Bölükbaşı