İrisin ve Vasküler Kontraktilite Üzerine Etkileri

Authors : Sadettin DEMİREL, Serdar ŞAHİNTÜRK, Fadıl ÖZYENER

Pages : 163-170

Doi:10.17343/sdutfd.718412

View : 20 | Download : 8

Publication Date : 2021-03-11

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu derleme, irisin hakkındaki mevcut bilgileri ve irisinin vasküler tonusa aracılık etmedeki etkin rolünü özetleme çabasıdır. Egzersiz kronik, bulaşıcı olmayan hastalıkların, tip 2 diyabetin ve özellikle kardiyovasküler hastalıkların önlenmesinde bir dayanak noktasıdır. Egzersiz/fiziksel aktiviteye yanıt olarak üretilen yeni bir miyokin olan irisin, beyaz yağ dokusunun ‘esmerleşmesini’ teşvik ederek enerji harcamalarında artışa neden olur. Bu hormonun ilk tanımında, öncül fibronektin tip III alan içeren protein 5’ten ayrılan irisinin dolaşımdaki yüksek seviyeleri, insülin direncinin azalmasıyla düzelmiş glikoz homeostazı ile ilişkilendirilmiştir. İrisinin insanda farklı hedef doku veya organlar üzerindeki etkileri, sağlığın desteklenmesi veya çeşitli metabolik hastalıkların düzenlenmesinde fizyolojik işlevlerini ortaya çıkarmıştır. İrisinin işlevinin anlaşılmasının birçok hastalık ve gelişiminin anlaşılmasında anahtar olabileceğine inanılmaktadır. İrisinin metabolik düzenleme, enerji harcaması ve glikoz homeostazında kilit bir rol oynadığı gösterilmiştir. Hem hayvanlarda hem de insanlarda yapılan çeşitli çalışmalardan elde edilen yeni bulgular, irisinin vasküler aktiviteyi modüle etmek gibi başka olumlu etkilere de sahip olabileceğini ve böylece egzersiz kaynaklı birçok sağlık yararına aracılık ettiğini göstermektedir. Deneysel bulgular, irisinin hipertansiyon gibi anormal vazokonstriksiyona bağlı hastalıkların tedavisinde yararlı bir ajan olabileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte, irisinin rolü ve işlevi hakkındaki veriler tartışmaya yol açmıştır. Hipertansiyon tedavisinde irisinin etkinliğini belirlemek için daha ayrıntılı mekanizma çalışmaları ve in vivo çalışmalar gereklidir. İrisinin etki mekanizmalarının anlaşılmasındaki bir başka güçlü sınırlama ise, insanlarda ve hayvanlarda bugüne kadar halen tanımlanamayan irisin reseptörü hakkındaki bilgi eksikliğidir.
Keywords : İrisin, egzersiz, vazodilatasyon, vasküler düz kas