Yirminci ve Yirmi Birinci Yüzyıl Gezi Edebiyatında Ev/Yurt Algısı

Authors : Abdulfettah İMAMOĞLU

Pages : 1-22

Doi:10.21497/sefad.514442

View : 17 | Download : 13

Publication Date : 2018-12-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Yeni Eleştiri [1] kuramının, eserlerin bağımsız birer yapı olduğu ve kendi kendine yeterliliği prensibinden hareketle, bu makale, konusunun şekillenmesi için referans olarak seçilen gezi edebiyatı metinlerinin sunduğu tanımlamalar ve betimlemelere olabildiğince sadık kalarak, insan yaşamı için merkezî bir mekân olma niteliğine sahip ve bununla birlikte kimlik, kültür ve kişilik gibi olgularla da bağlantılı olan ve bunun yanı sıra teknik ve teknolojik sahada kaydedilen ilerlemelerin bir sonucu olarak mekânlararası etkileşimin daha sık ve daha hızlı gerçekleştiği son iki yüzyılın kayda değer sorunsallarından olan ev ve yurt algısına dair bir inceleme sunmayı hedefliyor. Bu bağlamda, referans olarak seçilen metinler, yalnızca deneyimsel nitelikleriyle değil aynı zamanda “gezi edebiyatı teorisi eseri” nitelikleriyle bağlantılı olarak da ele alınacaktır. Dolayısıyla, algılayıcı özne olarak insan ve algınanan nesne olarak mekân diyalektiğinden hareketle, gezgin-yazar olarak nitelendirilebilecek çağdaş yazarlar tarafından, evlerinden ve yurtlarından, alışılmış ve sıradan olandan uzakta, dünyanın çeşitli yerlerinde gerçekleştirilen gezi deneyimlerinin edebî boyut kazanmış hâli olan gezi edebiyatı eserleri, içerdikleri parçalar aracılığıyla, bu makalenin konusu olan mekân algısı paradigmasına yaklaşımda izlenecek tutumu birincil elden besleyeceklerdir. Böylelikle, belirli bir mekânsal gerçekliği yansıtan kavramlar olan ev ve yurdun gezgin-yazar açısından algısı noktasında, biri diğerinden bağımsız şartlarda gerçekleşmiş olsa dahi birbirini besleyen ya da tamamlayan bireysel deneyimler neticesinde yazıya aktarılan tanımlama ve yaklaşımlar üzerinden mekân algısı meselesinin farklı boyutları göz önüne serilecek, bu sayede de mekân olgusuna dair önerilecek olan herhangi bir yargının hem bütünselliğine hem de eksikliğine vurgu yapılmış olacaktır. [1] Yeni Eleştiri insert ignore into journalissuearticles values( New Criticism );, bir eserin kaynak veya kaynaklarına ve sosyokültürel arka planına odaklanmaktan ziyade, sayfalarında yer alan kelimeleri merkeze koyan, edebî eserleri, eser dışındaki ögelerden bağımsız, otonom ve organik unsurlar olarak ele alan bir eleştiri yaklaşımı, anlayışı olarak tanımlanabilir insert ignore into journalissuearticles values(Das 2005: 24-25);.
Keywords : Ev, başka yer, öz yer, gezi edebiyatı