Türk Romanının Somut Olmayan Kültürel Miras Aktarımı Açısından İncelenmesi

Authors : Aliye USLU ÜSTTEN

Pages : 20-31

Doi:10.16916/aded.83384

View : 18 | Download : 9

Publication Date : 2014-10-13

Article Type : Research Paper

Abstract :Batılılaşma ile Türk edebiyatında yazın türleri arasında yerini alan roman, yüzyıllardır devam eden anlatma ve dinlemeye dayalı sözlü hikâyelerin devamı niteliğindedir. İlk romanlarımız, Batı eserlerinden yapılan tercüme ve taklit yoluyla yazılır, ancak Batılılaşma hareketine rağmen kimi eserlerde Batı kültürü ve Türk halk kültürü unsurları iç içe kullanılmıştır. Gelenek ve Batı kültürü arasında kendilerine bir yol açan romancılarımız, Türk edebiyatında yeni bir tür olan romanı halka benimsetmek amacıyla eserlerinde halk kültürü unsurlarından yararlanırlar. UNESCO tarafından 2003 yılında kabul edilen ve 2005 yılında yürürlüğe giren “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi”nde sözlü anlatımlar, sözlü gelenekler, gösteri sanatları, toplumsal uygulamalar, ritüel ve festivaller, halk bilgisi, evren ve doğa ile ilgili uygulamalar, el sanatları geleneği somut olmayan kültürel miras unsurları olarak belirlenmiştir. Somut olmayan kültürel miras sözleşmesinin amacı, “sözlü ve geleneksel kültür” gibi halkbilimi ve antropoloji disiplinlerinin alanlarına giren unsurları korumaktır.Bu makale, Tanzimat döneminden başlayarak Türk romanında yer alan somut olmayan kültürel miras unsurlarını göstermeyi amaçlamaktadır. Betimsel nitelikte olan bu araştırmada, doküman analizi yöntemi ile yazarların halk kültüründen beslenerek bunları yeni bir bakış açısıyla eserlerinde kullanış biçimleri değerlendirilmiştir. İnceleme kapsamında ele alınan romanlar ritüeller, sözlü anlatılar, bilgi, beceri ve kültürel mekânları kapsayan “somut olmayan kültürel miras” unsurlarının kullanılışı açısından ele alınmıştır.
Keywords : Edebiyat, Türk romanı, somut olmayan kültürel miras, halk kültürü