NİZÂMİYE MEDRESELERİNİN KURULUŞU VE ÖNEMİ

Authors : Cihan PİYADEOĞLU

Pages : 124-135

View : 19 | Download : 16

Publication Date : 2018-10-09

Article Type : Research Paper

Abstract :1055 tarihinde Büyük Selçukluların veziri olan Amîdülmülk Kündürî’nin uygulamış olduğu mezhep politikaları, Selçuklu coğrafyasında Sünnî düşüncenin zayıflamasına neden oldu. Bu durumu değerlendiren Şiî Fatımîler, propaganda faaliyetlerini daha da arttırmışlardı. Bununla birlikte Alp Arslan’ın sultan olmasından sonra durum değişti. Nitekim Alp Arslan’ın vezir tayin ettiği Nizâmülmülk, bir önceki vezirin takibata uğrattığı Şâfiî-Eş‘arî mezhebine mensuptu. Nizâmülmülk, Nîşâbûr şehrinde Şâfiî kaidelere göre eğitim veren bir medrese inşa etmek için Alp Arslan’dan izin almış, ancak Alp Arslan bu faaliyetin bütün ülkeye yayılmasını istemişti. Böylece Nizâmiye Medreseleri’nin inşa süreci başlamış oldu. Nîşâbûr’dan sonra da Bağdad, Belh, Herat, Isfahan, Basra, Merv, Amül, Musul, Bûşenc, Hârgird ve Rey gibi önemli şehirlerde medreseler inşa edildi. Nizamiyeler, İslâm dünyasında inşa edilen ilk sistemli medreseler oldu. Kurulan vakıflarla desteklenen bu medreselerde ders veren müderrisler ve öğrencilerin tüm ihtiyaçları karşılanmıştı. Nizamiyeler, model olarak İslâm coğrafyasında, hatta Avrupa’da kurulan pek çok üniversiteye de örnek teşkil etmiştir. Ayrıca bu medreseler, kuruluş amaçlarına uygun olarak pek çok öğrencinin yetişmesine ve devlet hizmetinde görev almasını da sağlamışlardı.
Keywords : Medrese, Nizâmiye, Alp Arslan, Nizâmülmülk, Nîşâbûr, Ebû İshâk eş Şîrâzî, İmâmü`l Haremeyn el Cüveynî