NİZAMÜ’L-MÜLK SUİKASTININ DÖNEMİN KAYNAKLARINA YANSIMASI

Authors : Mustafa AKKUŞ

Pages : 165-186

View : 20 | Download : 11

Publication Date : 2018-10-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünya tarihine yön veren ve siyasetini şekillendiren birçok önemli suikastlar olmuştur. XI. yüzyılın en önemli olaylarından biri dönemin en muktedir devleti olan Selçukluların dirayetli ve güçlü veziri Nizamü’l-Mülk’ün öldürülmesi hadisedir. Cihan devleti kuran Selçukluların dünyaya hükmetmelerinde ve zamanın en güçlü ordusuna sahip bir devlet olmasında vezir Nizamü’l-Mülk’ün rolü büyüktür. İlm-i inşâ ve diplomatika konusunda çok usta bir siyasetçi olan Nizamü’l-Mülk, Selçukluların en büyük iki sultanı Alpaslan ve Melikşah’ın vezirliğini yapmış, divit sahibinin suikasta uğraması devletin inkırazına sebep olmuş, divitin kırılması, tacın devrilmesi anlamına gelen Melikşah’ın ölümüne götüren süreci başlatmış, böylece devletin çöküş sürecine girmesine neden olmuştur. Nitekim bu olayda en büyük rol Nizari İsmaililerin reisi olan Hasan Sabbah’a aittir. Siyasi, fikri ve dini düşünce dünyaları birbirinden farklı olan Nizamü’l-Mülk ve Hasan Sabbah arasındaki düşmanlık ve mücadele Selçuklu vezirinin sabırla işlenen ve ustalıkla planlanan suikastla öldürülmesiyle neticelenmiştir. Nizamûl-Mülk’e düzenlenen suikast, Selçuklu devletinde oluşan güç unsurları ve onların suikastle ilişkileri, Büyük vezirin düşmanları, düşmanlıkların sebepleri, suikastı düzenleyen Bâtıniler ve lideri Hasan Sabbah ’la ilişkileri ve suikasta götüren süreç ortaya konulmuştur. Hasan Sabbah’ın Nizamûl-Mülk ile olan siyasi, fikri ve dini düşmanlıkları, buna bağlı olarak suikast hazırlıkları, planlanması, suikastın gerçekleştirilme şekli, XII-XIV. yüzyıllar arasında telif edilen yirmiden fazla eserdeki suikastla ilgili rivayetler ele alınmış ve tahlil edilmiştir.
Keywords : Nizamûl Mülk, Hasan Sabbah, Selçuklular, Bâtıniler, Suikast