BATI ANADOLU’DA İLK SELÇUKLU FAALİYETLERİ (1025-1081)

Authors : Adnan ESKİKURT

Pages : 251-266

View : 20 | Download : 34

Publication Date : 2019-07-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Bizans İ mparatorlu ğ u’nu VII. yüzy ı l sonras ı nda bir bölgesel güç haline getiren thema sistemi, II. Basileios’un 1025 y ı l ı nda ölümü sonras ı zay ı flamaya ba ş lam ış t ı r. Devletin savunma ve vergi toplama nizam ı n ı n sars ı ld ığı bu süreçte; yeteneksiz ve müsrif ki ş iler yönetime gelmi ş , büyük arazi sahibi aristokratlar güçlenip themalar ı n askeri aristokrasisi ile rekabete giri ş mi ş , saray entrikalar ı ve isyanlar ço ğ alm ış t ı r. Ayr ı ca ordu mevcudu azalm ış , asker mülkleri büyük toprak sahiplerinin eline geçmi ş ve asker köylüler vergi verir hale getirilmi ş lerdir. Yine themalar ı n ba şı ndaki eyâlet valisi yetkilerine sahip strategoslar ı n yetkileri azalm ış ve stratiotesler de belli bir mebla ğ kar şı l ığı askerlikten muaf tutulmaya ba ş lanm ış lard ı r. Böylece devletin istikrar ı zedelenmi ş , askerî kudreti de azalm ış t ı r. Bu hususlar IX. Konstantinos Monomakhos insert ignore into journalissuearticles values(1042-1055); döneminden itibaren ücretli asker kullan ı m ı n ı aç ı klamaktad ı r. Bizans İ mparatorlu ğ u Do ğ u s ı n ı rlar ı nda Selçuklular ve Bat ı s ı n ı rlar ı nda da Peçenek, Uz ve Kumanlar ile kar şı la ş malar ya ş ayaca ğı dönemin ba ş lang ı c ı nda, 1054 y ı l ı ndaki Schisma hadisesi nedeniyle Bat ı Dünyas ı ’n ı n deste ğ ini kaybetmi ş ve Roma İ mparatorlu ğ u’nun mirasç ı s ı olma iddias ı ndan uzakla ş m ış bir devletti. Thema te ş kilât ı n ı n çökü ş üne ba ğ l ı askerî zafiyet de devletin Do ğ u s ı n ı rlar ı na yönelik Selçuklu ak ı nlar ı n ı önleme yetene ğ ini ortadan kald ı rm ış t ı . Bu durum mahir askerlerin kumandan ı i ş bilir Selçuklu mül ȗ k ve ümeras ı n ı n faaliyetlerini kolayla ş t ı rm ış t ı r. Selçuklular ı n 1071 y ı l ı nda Malazgirt’te kazand ı klar ı büyük zafer de Anadolu Yar ı madas ı içlerinde h ı zla ilerlemelerine imkân sa ğ lam ış t ı r. Selçuk Bey’in soyundan gelen Kutalm ış o ğ ullar ı da Alp Arslan’ ı n zaferden bir y ı l sonra ölümü ile tarih sahnesine ç ı km ış lard ı r. Aralar ı ndan Mans ȗ r ve karde ş i Süleyman ş âh Anadolu içlerinde fetihler yaparak Bat ı Anadolu’da ba ş kenti İ znik insert ignore into journalissuearticles values(Nikaia); olan yeni Selçuklu Devleti’nin temellerini atm ış lard ı r.
Keywords : Batı Anadolu, Selçuklular, Bizans İmparatorluğu, Thema Sistemi, Süleymanşâh