MALAZGİRT SAVAŞI SONRASI SELÇUKLULAR VE BİZANS ARASINDA ÜÇ ERMENİ FİGÜR: PHİLARATOS BRACHAMİOS, GABRİEL (KHORİL) VE THEODORE HETUM (TOROS)

Authors : Ali MIYNAT

Pages : 317-336

View : 20 | Download : 8

Publication Date : 2020-06-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Gerek Malazgirt Zaferi’nden insert ignore into journalissuearticles values(1071); önceki Türk akınları, gerekse Malazgirt`teki ağır yenilginin ardından, Bizans İmparatorluğu doğu sınırlarında kontrolü kaybetmeye başlamıştı. Bunun bir sonucu olarak Anadolu’nun doğusunda yerel düzeyde idarecilik yapan yöneticiler, bölgenin halen en önemli güçlerinden biri olan Bizans İmparatorluğu ve bölgeyi yeni fetih sahası olarak belirleyen Selçuklular arasında kalacaktır. Bir taraftan bu iki güç arasında şiddetli bir hâkimiyet mücadelesi yaşanırken, diğer taraftan söz konusu coğrafyada yerel valiler ve yöneticiler sahip oldukları toprakları kaybetmemek, otoritelerini devam ettirmek için bu iki güç arasında bir “denge siyaseti” izlemeye çalışmışlardır. XI. yüzyılın son çeyreğinden itibaren gözlemlenen Ermeni asıllı valilerin bu siyaseti devrin kaynaklarında kendisini göstermektedir. Bizans bölgedeki tahakkümlerini devam ettirmeye çalışırken, Selçuklu Türkleri de bölgede etkin, yayılmacı bir siyaset izleyerek bu kişileri kendilerine tabi kılmayı başarmıştır. Bu dönemde, topraklarını elinde tutmak isteyen bazı yerel Ermeni idareciler İslam’a ihtida ederken, bazıları ise İslâm devlet yönetimine ait emir unvanını kullanmıştır. Bu kişilerden özellikle üçü, Philaretos Brachamios, Theodore Hetum insert ignore into journalissuearticles values(Toros); ve Gabriel insert ignore into journalissuearticles values(Khoril); bölgenin siyasetinde etkin rol almışlardır. Philaretos, Selçuklu sultanı Melikşah’ın huzuruna çıkıp Müslüman olduğunu bildirirken, Theodore ve Gabriel bastırdıkları kurşun mühürlerinde emir unvanını kullanmışlardır. Bu çalışma gerek devrin yazılı kaynakları, gerekse mühürler ışığında yaşanan bu süreci değerlendirmeyi amaçlanmaktadır.
Keywords : Seçuklular, Bizans, Philaretos Brachamios, Theodore, Toros, Gabriel, Khoril