MEMLÛKLERİN İLK ASRINDAKİ MEZHEPLER ARASI ÇEKİŞMELER BAĞLAMINDA NECMEDDİN et-TARSÛSÎ’NİN TUHFETU’T-TÜRK’ÜNE DAİR BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Kâzım UZUN

Pages : 33-56

Doi:10.23897/usad.1242032

View : 19 | Download : 22

Publication Date : 2023-01-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Sultan Baybars, daha önceki uygulamalardan farklı olarak 1265 yılında ilk defa dört Sünnî mezhepten birer kâdılkudât atamaya karar verdi. Bu kararın tatbik edilmesinin ardından mezhep mensupları bir yandan devlet içerisinde nüfuz elde etmeye çalışırken bir yandan da birbirlerine karşı mücadele ettiler. Bu mücadele özellikle çeşitli etkenler dolayısıyla Memlûk Devleti içerisinde daha baskın olan Şâfiî ve Hanefî mezhebi müntesipleri arasında ve aynı zamanda mezhep desteğinin arttırılmaya çalışılması, idareciler arasında destekçi ve destek bulmak, fikrî düzeyde bir zemin oluşturmaya çalışmak gibi çeşitli şekillerde çok yönlü olarak sürdürüldü. 14. yüzyılın ortalarına gelindiğinde Dımaşk Hanefî Kâdılkudâtı Necmeddin et-Tarsûsî, Tuḥfetü’t-Türk adlı bir eser yazmak suretiyle kendi mezhebi lehinde mücadeleye dâhil oldu. İlgili yöndeki çabalar evvelce nispeten zımnî şekilde sürdürülürken adı geçen eserle birlikte açıkça izhar edilir oldular. Bu çalışmada temelde Tuḥfetü’t-Türk’ün yazılma süreç ve amacının anlaşılmasına yönelik bir gayret sarf edilmiştir. Bunun için evvelâ siyasi gelişmeler ve mezhepler arasındaki ilişkiler merkeze alınarak bir bağlam oluşturulmuş ve adı geçen eser inşa edilen bu bağlam içerisinde anlamlandırılmaya ve değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Tuhfetut Türk, Memlûkler, Kâdılkudât, Şâfiî, Hanefî