Boris Koçnev’in Makalesi ve İlk Selçuklu Sikkesi: Arslan Yabgu’nun 415 (1025) Yılında Kermîne’de Bastırdığı Fels

Authors : Sadi S Kucur

Pages : 1-18

Doi:10.23897/usad.1417078

View : 91 | Download : 78

Publication Date : 2024-06-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk Hakanlığı (Karahanlılar) numismatı Boris Koçnev 2001 yılında yayınladığı makalede Selçuklular’ın Dandanakan Savaşından önce darb ettirdikleri bazı sikkeleri tanıtmıştır. Bunlardan Türk Hakanlığı hakimiyetindeki Mâverâünnehir’de Semerkand ve Buhara arasında bulunan Kermîne’de 415 (1025) yılında darbedilen ilk sikkelerin Musa Yabgu’ya ait olduğu sonucuna varmıştır. Makalede bu ilk sikkeden başka Selçuklu tarihi için önemli olan 417 (1026-27), 419 (1028) ve 420 (1029) yıllarında, aynı darphanede darp edilen sikkeleri de tanıtmıştır. İlk sikkenin Musa Yabgu’ya ait olduğuna dair tezini delillendirmek için Musa Yabgu ve oğullarının 435 (1043-44), 439 (1047-48), 443 (1051-52) ve 446 (1054-55) yıllarında Herat’ta darp ettirdikleri dinarları da eklemiştir. Ancak zaman, mekân yani sikkenin darp edildiği tarih ve yer ile buradaki siyasî gelişmeler dikkate alındığında Koçnev’in özellikle ilk sikke hakkındaki iddiasının isabetli olmadığı kanaatindeyiz. Bu araştırmada Koçnev’in görüşleri anahatlarıyla tanıtıldıktan sonra asıl konumuzu teşkil eden 415 (1025) tarihli ilk sikkenin Musa Yabgu’ya değil, kardeşi Arslan Yabgu’ya ait olması gerektiği ortaya konmuştur. Bu sikkelerin Selçuklular tarafından çok erken bir tarihte Türk Hakanlığı bölgesinde, üstelik sikke darp ettirdiği bilinmeyen Arslan Yabgu tarafından darp ettirilmiş olması Selçuklu tarihinin erken tarihi için büyük önem taşımaktadır.
Keywords : Selçuklular, Boris Koçnev, Arslan Yabgu, Musa Yabgu, Kermîne