İşleyen Belleğin Okuma Anlama Sürecindeki Rolü ve İşlevi

Authors : Salih ÖZENİCİ

Pages : 467-476

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2009-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin amacı, işleyen belleğin okuma anlamadaki işlevini ve rolünü ortaya koymaktır. Eğitimde bilişsel öğrenme kuramlarının etkin kullanımı, son yıllarda düzenli olarak artmaktadır. Bilişsel öğrenme araştırmalarıöncelikle, anlamlısözel öğrenmede içsel bilişsel süreçleri anlamaya ve tanımlamaya çalışmaktadır. İnsan zihni bilgiyi alır, işler, biçim ve içeriğini değiştirir, depolar, gerektiği zaman geri getirir ve tepkiler üretir. Duyusal kayıttan dikkat ve algısüreçleri sonunda ayrılan bilgi, sistemin ikinci öğesi olan kısa süreli veya işleyen belleğe geçer. İşleyen belleğin hem bilgi tutma süresi, hem de kapasitesi sınırlıdır. Kısa süreli belleğin kısa bir süre içinde bilgiyi depolamak ve zihinsel işlemleri yapmak olmak üzere iki önemli işlevi vardır. Bilgiyi işleme kuramıve bilişsel psikolojinin ortaya çıkıp gelişimiyle birlikte, okuma anlamaya yönelik bakışaçılarıda değişmiştir. Okuma anlama sürecinde dilbilimsel beceriler ve zihinsel süreçler arasında karşılıklıbir etkileşim vardır. Bu karşılıklıetkileşim sonucunda metnin anlamıortaya çıkar. Okuma anlama sürecindeki bireysel farklılıklar ve başarısızlıklar sadece dilbilimsel becerilerle açıklanamaz, bu süreçte önemli bir rol oynayan zihinsel süreçler de bu farklılıklara ve başarısızlıklara neden olabilir. Okuma anlamayla ilgili yeni bakışaçılarına göre, okuma bilişsel düzeyde meydana gelen ve değişik becerileri ve süreçleri içeren karmaşık ve bir bu kadar da zor bir etkinliktir. Okuma anlama sürecinde, metindeki kelimelerin işlenip çözümlenmesi ve metinden gelen bilginin, bireyin daha önceden edinip uzun süreli belleğinde depolamışolduğu art alan bilgisiyle uyumlu hale getirilmesi ve ortaya çıkacak uyumsuzlukların giderilmesi gibi süreçler işleyen bellek içerisinde meydana gelmektedir. İşleyen bellek kapasitesindeki yetersizlikler ve işlevindeki eksiklikler okuma anlamayıolumsuz düzeyde etkileyecektir.
Keywords : Okuma Anlama, İşleyen Bellek, Zihinsel Süreçler, Bilişsel Psikoloji, Depolama ve İşleme