Ortadoğu İle Karşılaşma: David Greig’in Damascus Oyunu

Authors : Dilek İNAN

Pages : 217-226

View : 21 | Download : 15

Publication Date : 2011-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüz İskoçyalıtiyatro yazarıDavid Greig sadece İskoçya Tiyatrosuna değil, 21. yüzyıl İngiliz Tiyatrosuna da çok değerli katkılar sağlamıştır. Yazar, tiyatro eserlerinde günümüz dünyasının önemli siyasi, kültürel ve estetik akımlarınıele alır. Bu çalışma, yazarın 2006 yılında yazdığı Damascuseserinde ‘öteki’ ile olan tecrübesini yansıtır. Oyunda Greig Batıve Arap dünyasıarasında meydana gelen ilişkilerin karmaşıklığınıve derinliğini anlatır. Yazar dünyanın en eski yerleşim yerinde ‘öteki’nin gizemini ele geçirirken, aynızamanda oyunun yer aldığı Şam şehri günümüz gerçekliğinde kök salan mistik bir yer olarak karşımıza çıkar. Oyunun kültürel çatışmayıanlatan bir komedi olmasının yanısıra, hayal ve hakikat arasındaki ilişkilendirmeleri anlatan bir tarafıda vardır. Oyun, Batılıve Arap karakterler aracılığıile Batının ve Ortadoğunun birbirlerine karşısahip olduklarıönyargıve klişe tutumlarıinceler. Bu açıdan, oyunun başkarakteri karşılaştığıkültürel çatışma ile aslında, Batının Ortadoğu ile ilgili ve Ortadoğunun da Batıile ilgili alışılmışanlayışına meydan okuyarak, önyargılarısorgular. Edebiyat tarihinde ‘Doğu’ hakkında yazmak Batılıyazarlar için her zaman ilgi çekici olmuştur. Batılıyazarlar eserlerinde Ortadoğu’yu ele alırken genellikle seyahat anılarından faydalanırlar. Fakat Samuel Chew meşhur kitabında The Crescent and the Rose: Islam and England during the Renaissance , iki grup seyahat yazarlarından bahseder: ‘Doğuyu sadece hayal eden koltuk seyyahlarıve gerçekten Doğuyu ziyaret ederek bizzat tecrübe eden gezginler’. Chew, 1974 . Greig Damascusoyununu Şam’a yaptığıbir seyahatten sonra, önyargıveya hayalden uzak olarak yazmıştır. Oyunla ilgili bir notunda Greig oyunun, 2000 yılında Ortadoğu’da yürüttüğü tiyatro çalıştaylarının beklenmedik bir sonucu olarak ortaya çıktığınısöyler. Yazar, oyunda Batıve Arap dünyasının arasındaki ilişkilerin karmaşıklığınısergilediğini belirtir. Oyun Batıve Ortadoğu değerlerinin özellikleri ile ilgili çelişkili fikirleri öne sürer. Greig özbenlik ve ‘öteki’ arasındaki ilişkiyi ve kültürler arasıfarklılıklarıtasvir ederken aynızamanda basmakalıp fikirleri ve önyargılarıalt üst eder. Ana karakter aracılığıyla yazar sadece Ortadoğu karakterlerini veya meselelerini örneklemez aynızamanda özbenlikle ilgili tanımlamalar sunar. Doğu ile Batının birleştiği çok kültürlü bir sahnede, karakterler ve izleyiciler birbirlerinin benzerliklerini ve farklılıklarınıküresel ve ülkelerarasıbir bağlamda keşfeder.
Keywords : David Greig, Damascus, Orta Doğu, öteki, önyargı