Eğitim Açısından Edebiyat ve Behiştî’nin “Heşt Behişt” Mesnevisi

Authors : Nurgül ÖZCAN

Pages : 135-146

View : 17 | Download : 9

Publication Date : 2012-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Edebî metinlerin, estetik ve sanat işlevi yanında bir görevi de halkıeğitmektir. Her edebî metnin mutlaka muhatabına iletmek istediği bir mesaj vardır. Klasik Türk edebiyatıher ne kadar daha çok estetik ve sanat yönüyle öne çıkmışsa da bu edebiyat içinde, sosyal hayatla doğrudan ilişkili sayısız eser bulunmaktadır. Klasik Türk edebiyatına bu gözle baktığımızda, insan eğitiminde kullanılacak pek çok malzemenin var olduğu ve mahiyetinde birçok bilim dalıiçin incelenmeye değer sayısız malzeme barındırdığıgörülecektir. Şiir, özellikle tasavvufî metinlerde amaç olmaktan ziyade insanıeğitme maksadıyla kullanılan bir araç olarak karşımıza çıkar. Bu tür eserler incelendiğinde, kişisel ve toplumsal gelişim metotlarının da izah edildiği metinler olduğu görülecektir. Behiştî’nin tasavvufi bir metin olarak kaleme aldığı, okuyucuya baştan sona iyi insan olma konusunda öğütler verdiği Heşt Behiştadlımesnevisi klasik Türk edebiyatında eğitim bağlamında güzel bir örnektir. Behiştî, eserini bölümlere ayırırken insan eğitimde önemli gördüğü davranışlara göre bir tasnif yapmıştır. Bölümlerde verilmek istenen mesajlar İslâm tarihinden bazıhadiselerin tahkiye edilmesiyle aktarılmış; bu vesileyle anlam daha da güçlendirilmiştir. Şair, bölümlerin başında, anlatacağıhikâyeye girmeden önce, insan eğitiminde önemli gördüğü kavramlarıvurgulamak için kısa bir girişyapmayıuygun görmüştür. Bu makalede, Behiştî’nin Heşt Behiştadlımesnevisinin insan eğitimi açısından önemi üzerinde durulacaktır.
Keywords : Behiştî, Heşt Behişt, Mesnevi, Eğitim, Klasik Edebiyat