GÜNEY KAFKASYA’DA OSMANLI HÂKİMİYETİ (1723-1735)

Authors : Elvin VALİYEV, Doğan YÖRÜK

Pages : 15-28

Doi:10.21563/sutad.268718

View : 21 | Download : 16

Publication Date : 2016-11-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünyanın en sıcak çatışma bölgelerinden biri olarak kabul edilen Kafkasya gerek stratejik konumu, gerekse barındırdığı etnik ve dini çeşitlik bakımından her zaman büyük devletlerin ilgi alanı içine girmiştir. Bu devletlerin himayesinde oluşan barış ortamı, siyasi otoritenin zayıflamasıyla kırılgan bir hale gelmiştir. Nitekim XVIII. yüzyılın başlarında Kafkasya’nın güneyine hâkim olan Safevilerin zayıflamasıyla bölge halklarında kıpırdanmalar ve isyanlar patlak vermiş, Rus ve Osmanlı devletlerinin müdahalesine uygun hale gelmiştir. Hâkimiyet alanını genişletmek isteyen söz konusu iki devlet 1724 tarihli İstanbul Antlaşmasıyla Güney Kafkasya’yı kendi aralarında nüfuz bölgelerine ayırmışlar ve buralarda egemenliklerini tesis etmeye çalışmışlardır. Ancak, Rusya kendisine bırakılan topraklarla yetinmemiş, Osmanlı nüfuz alanındaki Kartli, Kahetya, Gence-Karabağ ve Çukur Saad vilayetleriyle de ilgisini kesmemiştir. Üstelik 1730 yılında Patrona Halil İsyanının meydana gelmesiyle İstanbul’da padişah değişikliği yaşanmış, bu durum Osmanlı yönetiminin Güney Kafkasya’daki faaliyetlerine ket vurmuş, bölge ile gerektiği gibi ilgilenememiştir. Nadir Han önderliğinde yeniden toparlanan Safeviler 1735 yılında Osmanlı kuvvetlerini mağlup ederek, Güney Kafkasya topraklarını tekrar geri almıştır. Böylece 1723 yılında Tiflis’in alınmasıyla başlayan hâkimiyet süreci 1735 yılında Revan Muharebesi’yle son bulmuştur.
Keywords : Rusya Devleti, Safevi Devleti, Ermeniler, Gürcüler, Eçmiadzin Kilisesi