Dede Efendi, Zekâî Dede ve Dellâlzâde`nin Beste Formunda, Zencîr Usûlündeki Eserlerinin Usûl-Arûz Vezni İlişkisi Yönünden İncelenmesi

Authors : Aslı GARGUN, Sibel KARAMAN

Pages : 351-383

View : 22 | Download : 14

Publication Date : 2012-12-01

Article Type : Conference Paper

Abstract :Klâsik Türk mûsıkîsi’nin büyük bestekârlarından Dede Efendi, Zekâî Dede veDellâlzâde’ye ait “Beste” formunda, “Zencîr” usûlündeki 20 eserin usûl-arûz vezni ilişkisiçalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışma ile “Beste” formunda, “Zencîr”usûlünde bestelenmiş 20 eserin usûl-arûz vezni ilişkisi yönünden birbirleriyle uyumununincelenmesi, incelenen eserlerdeki güftelerde en çok hangi arûz kalıbı ya da kalıplarınınkullanıldığının ortaya konulması amaçlanmıştır. Dede Efendi, Zekâî Dede veDellâlzâde’nin “Beste” formunda, “Zencîr” usûlündeki eserlerine ait güfte vezinleri ilebestenin usûlü arasındaki ilişki mevcut notalardan incelenmiş ve incelenen eserlere aitgüfteler, usûlün ana kalıbı ile kudüm velvelesi üst üste gelecek şekilde yazılmışşablonlara heceler halinde yerleştirilerek sunulmuştur. Çalışma sonucunda, “Zencîr”usûlü ile bestelenen eserlerde Dede Efendi, Zekâî Dede ve Dellâlzâde’nin, genellikle aynıvezne sahip güfteleri kullandığı, bu usûlle bestelenen aynı vezindeki güftelerin veznebağlı hece dağılımlarının büyük ölçüde aynı olduğu, incelenen eserlerde “Zencîr”usûlünün 4. ve 5. halkasını oluşturan “Devr-i Kebîr” insert ignore into journalissuearticles values(28 zamanlı); ve “Berefşan” insert ignore into journalissuearticles values(32zamanlı); usûllerinin bulunduğu son 60 zamanın terennüm bölümlerini oluşturduğu görülmüştür.
Keywords : Dede Efendi, Zekâî Dede, Dellâlzâde, usûl arûz vezni ilişkisi, zencîr, beste, form