Tarih Yazıcılığından Tarih Felsefesine: Mehmet Ârif’in “Muhâkemeli Tarih” Anlayışı

Authors : İrfan GÖRKAŞ

Pages : 261-293

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2010-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Mehmet Ârif, 19.yüzyılda yaşamış bir Erzurumludur. Osmanlı askerî tarih yazarlarımızdanbirisidir. O, sadece “vukuat”ı yazmamış, aynı zamanda “vukuat”ı bizatihi yaşamıştır. Görevisırasında yaşadığı “tecrübeler”ini, bir diğer adıyla “hatıralar”ını kaleme almıştır. Çocukları,onun felsefe ve ahlakla meşgul olduğunu ifade etmektedirler. Fakat biz, onun felsefeyle ilgili bireserini bilmiyoruz ve o bir filozof da değildir. Ancak o, Başımıza Gelenler’in girişinde, “felsefi”bir üslup ortaya koymaya çalışmış, tarihe felsefî üslupla bakmayı denemiş, yazısında “muhakemelitarih” kavramından hareketle “yeni bir bilinç” oluşturulması önerisinde bulunmuştur.Bu bilinci, İbn Haldun’un asabiyet kavramıyla ifade eder.
Keywords : Tarih, tarih yazıcılığı, felsefe, mukayeseli tarih, tarihsel bilinç, toplum devlet, Mehmed Ârif ve asabiye