Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi ve Bir Uygulama

Authors : Yavuz BAYRM

Pages : 69-93

View : 19 | Download : 14

Publication Date : 2004-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk edebiyatında karşılaştırmalı edebiyatla ilgili birçok akademik çalışma bulunmasınarağmen; karşılaştırmalı edebiyat, kuramsal anlamda yeterince bilinmeyenaraştırma yöntemleri arasındadır. Bu makalede önce karşılaştırmalı edebiyat terimiüzerinde durulmuştur. Karşılaştırmalı edebiyatın tarihî gelişimi, temsilcileri, diğer yöntemlerleilişkisi ve en önemli niteliklerinden sonra, Türk edebiyatında karşılaştırmalıedebiyat yöntemiyle ilgili çalışmalardan bahsedilmiştir. Makalenin ikinci bölümünde, ilkbölümdeki verilere ve kuramsal bilgilere dayanılarak, Bâkî ile Taşlıcalı Yahyâ Bey’e aitiki gazelin karşılaştırmalı tahliline yer verilmiştir. Makalede bu iki gazel şu açılardankarşılaştırılmışlardır: şairler, edebî çevre ve dönem, dış yapı insert ignore into journalissuearticles values(şekil); özellikleri, iç yapıinsert ignore into journalissuearticles values(içerik; konu, bakış açısı, ana ve ara fikirler);, dil ve üslûp, edebî sanatlar. Gazellerleilgili incelemeler, önce iki sütun hâlinde verilmiş; ardından bu veriler, ‘benzerlikler’ ve‘farklılıklar’ başlıkları altında ayrıca değerlendirilmişlerdir. Çalışma sonunda, iki şiirarasındaki en yoğun benzerliğin dil insert ignore into journalissuearticles values(lehçe, şive, ağız); ve dış yapı insert ignore into journalissuearticles values(şekil); özellikleri açısındansöz konusu olduğu görülmüştür. En zayıf benzerlik ise “konu, ana fikir, ara fikirler”gibi içerikle ilgili hususlarda gözlemlenmiştir. Sonuçta iki şiir arasındaki benzerliklerinfarklılıklardan çok daha fazla olduğu anlaşılmıştır.
Keywords : Karşılaştırmalı edebiyat, divan şiiri, Bâkî, Taşlıcalı Yahyâ