MONDROS MÜTAREKESİNDEN KURTULUŞA KAĞIZMAN’DA ERMENİ TEDHİŞİ (1918-1920)

Authors : Erol YÜKSEL

Pages : 287-306

Doi:10.21563/sutad.318268

View : 24 | Download : 10

Publication Date : 2017-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :93 Harbi sonunda Kağızman ve çevresinin Rus işgaline uğraması ile beraber bölgede Ermeni istekleri artmıştır. Yöredeki Ermeniler, yabancı devletlerinde desteğini alarak bölgede kurulması planlanan Ermeni Devleti’nin bir parçası olarak gördükleri Kağızman’da faaliyetlerde bulunmuşlardır. Birinci Dünya Savaşı yıllarında Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu durum Ermenileri iyice cesaretlendirmiştir. Savaş sonrasında Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı öncesi sınırlarına geri dönmesi ile Elviye-i Selase’de Ermeniler daha rahat hareket imkânına sahip olmuşlardır. Böylesine bir durum karşısında Ermeniler, çeteler aracılığıyla yöre halkını göçe zorlamak amacıyla Müslüman halka mezalime varan uygulamalarla tedhiş hareketlerine girişmişlerdir. Diğer taraftan İngilizlerin Cenub-i Garbi Kafkas Hükûmeti’ni dağıtması ile yöre halkının kaderi kendisine kalmıştır. Müslüman ahali maruz kaldığı haksızlıklara karşı yöreyi terk etmek yerine, Ali Rıza Bey öncülüğünde, Millî Şûralar kurmuş ve mahalli teşkilatlanma yoluyla Ermenilere karşı mücadele etmiştir. Bu çalışmada, Kağızman ve çevresindeki Ermeni tedhişinin Türk- İslam ahalisi üzerindeki etkileri ile buna karşı oluşan mahalli tepkilerin aydınlatılması amaç edinilmiştir.
Keywords : Kağızman, Ermeni, Tedhiş, Ali Rıza Ataman Bey