BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA OSMANLI’DA BİR KITLIK TÜRÜ: KÂĞITSIZLIK, KÂĞITSIZLIĞIN ETKİLERİ VE MATBAA-İ AMİRE MÜDÜRÜ İSMAİL HAMİT BEY’İN FAALİYETLERİ

Authors : Ayhan DOĞAN, Sadık ÇETİN, Emrah Berkant PATOĞLU

Pages : 303-323

Doi:10.21563/sutad.860877

View : 23 | Download : 9

Publication Date : 2020-12-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti, akıbetini tayin edecek olan Birinci Dünya Savaşı’na girerken yeterli hazırlıktan uzak bir durumdaydı. Bu savaş hem iç üretimi durma noktasına getirmiş hem de ithal edilen ürünlere büyük engeller çıkarmıştı. 1914 yılında başlayıp dört yıl süren bu savaşta devlet ekonomik, askeri, siyasi ve beşeri açıdan büyük kayıplar verirken savaşın gerisinde bulunan halk büyük kıtlıklar yaşamıştır. Özellikle un, süt, peynir, sadeyağ gibi temel tüketim ürünlerinde fiyatlar aşırı derecede artmıştır. Yaşanan bu kıtlık ve fiyat artışı sadece gıda ve diğer zaruri ihtiyaçlarla sınırlı kalmamıştır. Nitekim bu dönemde, eğitimin de önemli bir materyali olan, kâğıdın kıtlığı ciddi anlamda hissedilmiştir. Elde bulunan kâğıt stoklarının kısa sürede bitmesi ve kâğıdın bulunamayışı eğitim öğretim, basın ve yayın faaliyetlerinin aksamasına neden olmuştur. Hatta kâğıt yokluğu, devlet dairelerindeki mutat faaliyetleri de engelleyecek seviyeye ulaşmıştır. Bu çalışmada 1914-1918 yılları arasında devam eden savaş sürecinde İstanbul başta olmak üzere devletin birçok yerinde baş gösteren kâğıt sıkıntısı, kâğıdın temini için yapılan girişimler, kâğıt yokluğunun etkileri ve Matbaa-i Amire Müdürü İsmail Hamit Bey’in faaliyetleri incelenecektir.
Keywords : Kâğıt, Eğitim Tarihi, Birinci Dünya Savaşı, İsmail Hamit Bey, Matbaa i Amire