SÜLEYMAN HÜSNÜ PAŞA’NIN TARİH-İ ÂLEM’İNİN (1876) İKİ BÖLÜMÜ ÜZERİNDEN ESKİÇAĞ TARİH YAZIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Hatice Gül KÜÇÜKBEZCİ, Döndü ÇAVDAR

Pages : 257-282

Doi:10.21563/sutad.1163269

View : 21 | Download : 14

Publication Date : 2022-08-26

Article Type : Research Paper

Abstract :XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde birtakım reformlar gerçekleştirilmiştir, doğal olarak bunlar eğitim alanına da yansımıştır. Örneğin tarih anlayışındaki değişim, XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren tarih eğitimi alanında meyvelerini vermeye başlamıştır. Bu bağlamda Umumi Tarih dersi orta ve yüksek eğitim kurumlarının müfredatına konulmuştur. İçeriği ise sadece İslam ve Osmanlı tarihiyle sınırlı kalmayıp, farklı coğrafyaların ve milletlerin tarihlerini de ele almaya başlayan bir dünya tarihi formatına bürünmüştür. Bu dönemde yeni müfredata uygun ders kitapları hazırlanmaya başlanmıştır. Bunlardan biri de askeri liselerin ikinci sınıfında okutulmak üzere Süleyman Hüsnü Paşa tarafından hazırlanan Tarih-i Âlem’dir. 1876 yılında yayınlanan kitap, Osmanlı Devleti’nde telif edilen ilk umumi tarih ders kitapları arasında yer almaktadır. Eser, sadece Eskiçağ tarihiyle ilgilidir. Tarih-i Âlem’de eski ile yeni metotlar, geleneksel ile modern tarih anlayışı ve anlatılar, Doğulu ve Batılı kaynaklar ve tarihsel yaklaşımlar harmanlanmıştır. Bu çalışmayla Tarih-i Âlem’in içeriği, formatı ve metodu analiz edilecek, yöntemde ve konu içeriği seçiminde neden bir standardın uygulaninsert ignore into journalissuearticles values(a);madığı irdelenecektir. Bu amaçla farklı tarih yazımı geleneklerinin bulunduğu iki bölüm örnek olarak seçilmiştir. Bunlardan biri geleneksel tarih ve kutsal tarih anlayışının temsil edildiği Ezmine-i Evveliye bölümü, diğeri ise modern tarih anlayışına daha yakın olan Ezmine-i Esâtiriye bölümünden Asya-yı Suğra kısmıdır. Her iki bölümün günümüz harflerine aktarımı eklerde verilmiştir.
Keywords : Süleyman Hüsnü Paşa, Tarih i Âlem, Umumi Tarih, Anadolu, Eskiçağ Tarihi