22 Numaralı Anadolu Ayniyat Defterine Göre Anadolu Eyaletinin Merkez-Taşra İlişkileri

Authors : Özlem POYRAZ, Cuma DOĞAN

Pages : 37-60

Doi:10.21563/sutad.1285109

View : 26 | Download : 12

Publication Date : 2023-04-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma Ekim-Kasım 1829 tarihli olarak tutulmuş olan 22 Numaralı Ayniyat Defteri ekseninde Anadolu Eyaleti’nin merkez-taşra ilişkilerini konu edinmektedir. XVIII. yüzyıldan itibaren sadrazam buyrulduları olarak Sadaret Mektubî Kalemi’nde tutulmaya başlanan Ayniyat defterleri tahrirat-ı samiye, şukka, kaime ve mektuplardan oluşmak sureti ile hazırlanmıştır. Bu defterlerin incelenmesi ile Anadolu eyaletine tabi olan vilayetler, nezaretler ve daireleri meşgul eden problemlerin neler olduğu ve yönetenler ile yönetilenlerin ilişkisinin nasıl yürütüldüğü gibi meseleler hakkında fikir sahibi olunabilmektedir. II. Mahmut döneminin Ekim-Kasım 1829 tarihinden bir aylık bir döneminin sunulduğu bu çalışmada merkez-taşra yazışmalarının fazlalığı dikkat çekmiştir. Deftere yansıyan meseleler konularına göre askerî, iktisadî, mülkî, adlî, sosyal meseleler ve İstanbul’un ihtiyaçları olmak üzere altı kategoride tasniflenmiştir. Askerî meselelere dair belge yoğunluğunun fazlalığı dikkat çekmiştir. Bağy suçu işleyerek devleti uzun süre meşgul eden Zeybek Atçalı Kel Mehmet meselesinin ise defterin en çarpıcı meselesi olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.
Keywords : II Mahmut, Ayniyat Defteri, Zeybek Atçalı Kel Mehmet, Anadolu Eyaleti, Osmanlı merkez taşra ilişkileri