F. M. Dostoyevski’nin “Doğu Sorunu” Bağlamında Tarihsel Görüşleri

Authors : Tastanbak Satbay, Talgat Zholdassuly

Pages : 137-152

Doi:10.21563/sutad.1299180

View : 38 | Download : 29

Publication Date : 2024-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışmada, ünlü Rus yazarı F.M. Dostoyevski’nin tarihsel görüşleri “Doğu Sorunu” çerçevesinde incelenmiştir. Yazara göre, Rusya’da “Doğu Sorunu”, ХVІ. ve ХVІІ. yüzyıllarda tek bir merkeze bağlı Moskova Knezliği’nin kurulmasıyla başlamıştır. Rus Çarı Korkunç İvan’ın saltanatı sırasında Kazan, Astrahan hanlıklarının ve diğer Türkçe konuşan halkların hanlıklarının işgali ile “Doğu Sorunu”nun çözümü harekete geçmiştir. ХVІІІ. yüzyılın başlarında Rus Çarı Büyük Petro, bu sorunu Rusya lehine çözmeye yönelik bir politika izlemiştir. Yazara göre, Türk hanlıklarının işgali çok önemli olmuş ve Rus fetih savaşları “barışçıl” olarak yürütülmüştür. Ancak tarihi kaynakların gösterdiği üzere, bu tabii ki doğru değildir. Rus çarları, ХІХ. yüzyılın başlarında Osmanlı devletinin zayıflamasıyla birlikte, başta İstanbul olmak üzere Osmanlı devletinin mülklerini işgal etmek için planlar yapmıştır. Ortodoks bir din düşünürü olarak F.M. Dostoyevski, Rus yöneticilerinin politikalarını tutkuyla desteklemiştir. Ancak yazarın Pan-Slav fikirlerinin temelsizliği ХХ. yüzyılda ortaya çıkmıştır. XX. yüzyıl boyunca, Sovyetler Birliği tarihi içinde Dostoyevski’nin Pan-Slavist hayalleri gerçekleşmiş gibi görünse de, bu fikir gerçekleşmemiştir.
Keywords : Dostoyevski, Siyasi Düşünce Tarihi, Türk Halkları, Doğu Sorunu, Osmanlı Devleti