Türkiye’ye Yönelen İtalya Tehdidine Bir Örnek: Akdeniz’de Deniz Haydutluğu

Authors : Gültekin K Birlik

Pages : 109-136

Doi:10.21563/sutad.1538396

View : 39 | Download : 28

Publication Date : 2024-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Ağustos 1937’de Bozcaada önünde İspanyol gemilerinin batırılması ve Marmara Denizi’nde yabancı denizaltı görülmesiyle, deniz haydutluğundan kaynaklanan İtalyan tehdidi ilk kez olarak Türkiye’yi etkilemiştir. Türkiye yabancı denizaltılara karşı, Marmara Denizi’nde batırmayı da içeren tedbirler alırken, Ege Denizi’nde İtalya ile çatışma ortamı yaratabilecek olan ihtimalleri önlemek için çaba göstermiştir. Deniz haydutluğuna karşı düzenlenen Nyon Konferansı’nda ilk olarak görüşülen İngiliz-Fransız planında, Ege Denizi’nin kuzeyinin Türkiye ve Sovyetler Birliği, güneyinin ise Yunanistan ve Yugoslavya donanmalarınca kontrol edilmesi öngörülmüştür. Sovyetler Birliği ile İtalya arasındaki gerginlik nedeniyle, Atatürk bu durumu İtalya aleyhtarı bir girişim olarak görmüş ve İtalya’ya karşı Türkiye’ye güvence verilmesi konusunu gündeme getirmiştir. Başbakan İsmet İnönü de bu durumun İtalya ile çatışma ihtimali barındırdığını düşünmüş ve İngiltere ile Fransa’dan garanti istenmesi gerektiğini savunmuştur. Türkiye’nin yanı sıra Yunanistan ve Yugoslavya’nın da itirazı sonucu, İngiltere ve Fransa deniz haydutluğuna karşı Ege Denizi’nde de görev üstlenmek zorunda kalmıştır. Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya’nın, İtalya’nın Akdeniz Anlaşmalarına katılımı görüşmelerinde, İtalya’nın Ege Denizi’nde görev almasını istememesi, ayrıca kara sularına ve limanlarına girişine izin vermeyeceklerini açıklaması, Balkan Paktı devletlerinin İtalya’ya karşı ortak bir politika uyguladıklarını göstermektedir. Türk Dışişleri Bakanlığının, İtalya’nın Akdeniz Anlaşmalarına katılımı sürecinde yaşanan sorunlar karşısında, Yunanistan ve Yugoslavya ile anlaşarak birlikte politika oluşturulması gerektiğini savunması, bu durumu açıklamaktadır.
Keywords : Türkiye, İtalya, İngiltere, Nyon Konferansı, Türk dış politikası, Balkan Paktı, Atatürk, Akdeniz