Osmanlı Modernleşmesinde Ahmed Fethi Paşa’nın Rolü

Authors : Ahmet Dönmez, Arif Özdemir

Pages : 261-283

Doi:10.21563/sutad.1360891

View : 194 | Download : 218

Publication Date : 2024-12-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı modernleşmesi, klasik dönem Osmanlı idarî, siyasi, askerî iktisadi ve hukuki yapısında büyük dönüşüme sebep olmuştur. Bu sürecin gelişim aşamalarını sebep sonuç ilişkisi içerisinde anlamak ve bu süreçte etkili olan aktörleri tespit etmek modernleşme tarihi açısından son derece önemlidir. XIX. yüzyılın ilk yarısından itibaren yenilikçi-muhafazakâr çatışmasının sürdüğü bir sırada, modernleşme çalışmalarında oynadıkları rolle öne çıkan birçok devlet adamı üzerinde araştırmalar yapılmıştır. Ancak bu devlet adamları arasında yer alan Ahmed Fethi Paşa’nın bu sürece katkıları üzerine çalışmalar yeterli düzeyde değildir. Ahmed Fethi Paşa, yurt içi ve yurt dışında üstlendiği görevler, elçilikleri ve özellikle Tophane müşirlikleriyle Tanzimat dönemi modernleşme sürecinde etkin bir rol oynamıştır. Onun fikirleri ve devlet kademesindeki görevlerinde gösterdiği yararlılıklar, Tanzimat dönemi reformlarına çok yönlü olarak katkı sağlamıştır. Tanzimat’ın ilanı öncesi ve sonrasında Mustafa Reşid Paşa’ya önemli destekler sağlamıştır. Ahmed Fethi Paşa almış olduğu iyi eğitim ve Batı kültürüne olan hâkimiyetiyle dönemin diğer damatlarından daha farklı bir çizgiye ve yenilikçi bir anlayışa sahip olmuştur. Öyle ki Avrupa’da Avrupa vizyonuna sahip ve reformist bir kişi olarak tanınmıştır. Çalışmada, Ahmed Fethi Paşa’nın devlet kademesindeki yurtiçi ve yurtdışı görevleri sırasında Osmanlı modernleşme sürecinde nasıl bir rol üstlendiği ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Ahmed Fethi Paşa’nın görevleri esnasında yabancı uzman istihdamı ve Avrupa’dan teknoloji transferi gibi askerî modernleşmedeki rolü, elçilikleri ve diğer alanlardaki faaliyetleri ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Keywords : Ahmed Fethi Paşa, Mustafa Reşid Paşa, Modernleşme, Reform, Tanzimat.