Gelecekten Haber Veren Oğuz Bilgesi: Dede Korkut

Authors : Sezai Demirtaş

Pages : 137-154

Doi:10.21563/sutad.1360965

View : 250 | Download : 240

Publication Date : 2024-12-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Bilinmezlikler içermesi nedeniyle insanda merak hissi uyandıran gelecek, tarihin her döneminde anlaşılmaya gayret edilen bir zaman dilimidir. Zihninde geleceğin kendisine neler getireceğini bilme isteği yatan insan, söz konusu merakın bir sonucu olarak gelecekten haber almak ve bilinmeyeni anlamak için birtakım arayışlara girmiştir. İşte bu noktada kâhin, şaman/kam, falcı, veli vb. kişiler tarafından kehanet ve keramet gibi başlıklar altında geleceğe dair bilgi verme eylemi ve yeteneği değer kazanmıştır. Gelecekten haber verme adıyla bilinen bu yeteneğe sahip kişiler arasında Oğuz bilgesi Dede Korkut/Korkut Ata da bulunmaktadır. Tarihî ve edebî eserlerde yer alan bilgilerden yola çıkılmak suretiyle, Dede Korkut’un gelecekten haber verme yeteneğinin Türkistan/Türkmen Sahra nüshasında bulunan on sekizinci soylama bağlamında tartışıldığı bu çalışmada, Dede Korkut’un toplum hayatı ve tabiat koşullarıyla ilgili öngörüleri hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. Gaipten haber verdiği ifade edilen Dede Korkut’un söz konusu yeteneğini ortaya koyan birkaç öngörüsü dışında herhangi bir kehanetiyle karşılaşılmaması, Dede Korkut araştırmalarında bu yönünün zayıf kalmasına neden olmuştur. Türkistan/Türkmen Sahra nüshasında yer alan soylamayla birlikte farklı bir boyut kazanan bu durum, Dede Korkut’un geri planda kalmış bir özelliğinin öne çıkarılmasına imkân tanıdığı gibi gaipten haber verebilme yeteneğini de ortaya koymaktadır.
Keywords : Dede Korkut, Gelecekten Haber Verme, Türkistan/Türkmen Sahra Nüshası, Soylama, Kehanet